Gisterenavond hadden we de eerste “echte” digitale gemeenteraad, nadat we vorige week een aantal commissievergaderingen hadden.  Technisch liep het allemaal vrij goed, en dat is niet zozeer te danken aan de technici (want een platform voor videovergaderingen gebruiksklaar maken is niet zo moeilijk), maar wel aan degenen die voor een vlotte “regie” zorgden, in de eerste plaats de algemeen directeur dus.

Inhoudelijk verliep de raad veel minder goed.  Dat vraagt enige duiding…  De coronacrisis geeft onvermijdelijk extra macht aan de bestuurders die ze moeten beheersen.  De vraag is of ze een deel van die macht afstaan, delen, om zo een sterker antwoord te kunnen geven.  De meeste machthebbers geven een deel van de macht af aan experten.  De omvang van dat deel is voor discussie vatbaar, maar iedereen ziet in dat Trump of Bolsonaro de expertise te veel negeren, en zichzelf daardoor verzwakken.  Een andere vraag is wat je als machthebber doet met de politieke oppositie.  Om twee uitersten te duiden : de Hongaarse premier Orban gebruikt de coronacrisis duidelijk als een excuus om de facto een dictatuur in te stellen in zijn land, de Nieuw-Zeelandse premier Ardern liet het aan de oppositieleider over om de parlementaire commissie rond “Covid” voor te zitten.  Ook op het federale niveau bij ons worden alle verantwoordelijke partijen betrokken bij het uitwerken van de coronamaatregelen, in Nederland verving een oppositiepoliticus de minister van volksgezondheid toen die plots ontslag nam.  En zo zijn er nog heel wat voorbeelden; ook iemand als de Duitse kanselier Merkel haalt een stuk van haar legitimiteit in deze crisis uit een verbindende houding.  Ook in dit geval betekent macht afstaan eigenlijk de eigen macht versterken : een groter politiek draagvlak creëert ook een groter draagvlak bij de bevolking.  En het komt uiteindelijk ook de machthebber ten goede; na 14 jaar in  haar ambt is Merkel in de peilingen populairder dan ooit tevoren.

Welke keuze werd in Essen gemaakt ? Het begon niet slecht.  Bij het begin van de lockdownmaatregelen stelden CD&V en sp.a aan ons voor om samen een persbericht te verspreiden.  Dat deden we dan ook.  Daarna deden we enkele voorstellen, en vroegen om die samen te bespreken en uit te werken.  Maar die werkwijze was duidelijk niet naar de zin van de burgemeester, die een uitstekende gelegenheid zag om zijn eigen macht te versterken.  Zo kondigde hij in de pers aan dat er 500.000 EUR wordt uitgetrokken (vóór corona was het een bevoegdheid van de gemeenteraad om het budget vast te stellen) en besliste hij om zijn coronaplan aan iedereen op te leggen.  Om de sp.a tevreden te houden werd er ook een voorstel van hen in verwerkt, maar daar hield het dan bij op.  Onze voorstellen werden in de gemeenteraad vervolgens weggestemd, omdat ze niet “van onderuit” kwamen en niet voldoende waren gerijpt, de voorstellen van het college werden goedgekeurd “omdat het belangrijk is om snel duidelijke signalen te geven”.  Dat de burgemeester Arno Aerden (sp.a) dwong om die spreidstand uit te leggen, was een cynisch extraatje.  Zoals Helmut Jaspers (sp.a) mocht uitleggen dat ons voorstel voor een verenigingenfonds onvoldoende rekening hield met de diversiteit van de Essense verenigingen, terwijl het net van 100% maatwerk uitgaat, zodat hij uiteraard ook verdwaalde in die uitleg.

Tenslotte werd ons duidelijk gemaakt dat “van onderuit” niet “vanuit de gemeenteraad” betekent (de 25 mensen die door de Essenaren voor dit soort werk zijn aangeduid), maar vanuit task forces samengesteld door “het schepencollege en de door dat college gevraagde mensen die volgens het college het werkveld vertegenwoordigen”.  Waarmee niet alleen de raad, maar ook de bestaande adviesraden buitenspel worden gezet.

En toch gaan we ons verantwoordelijk blijven gedragen.  We gaan de maatregelen steunen die goed zijn, ook als ze niet van ons komen.  Voorstellen van het schepencollege en de meerderheid constructief blijven bekijken, op inhoud beoordelen en niet op de naam van de indiener, zoals we ook gisteren de hele raad door zijn blijven doen.  Dat is niet gemakkelijk, frustrerend zelfs, omdat het niet van twee kanten komt.  Maar het is zoals het hele coronaverhaal… alleen door vol te houden komen we er.