Tom Bevers

De treinbelevenis die ik op 15/3 hier heb beschreven bleek één van de druppels die voor ons Actiecomité Lijn 12 de emmer deed overlopen, naast een tussenstop van een half uur op het perron van Kapellen vorige week. We bundelden de klachten die we de voorbije weken ontvingen in een persbericht, en Bruni kreeg de kans om dat voor een aantal journalisten toe te lichten. Voordat het comité bestond zou ik een brief naar de NMBS hebben gestuurd, en als reactie op het nietszeggend antwoord nog één, en daarna misschien nog één. Maar reageren via het comité lucht even hard op, en het is veel efficiënter : de NMBS kan er heel wat moeilijker naast kijken. Vandaag in De Standaard krijgen we dan ook al een reactie, die zowaar over oplossingen spreekt.

Hopelijk herkennen de andere reizigers zich in wat we ook namens hen ondernemen. Enkele positieve reacties én het feit dat er voor het eerst sinds lang ook weer mensen zich bij ons eisenpakket aansluiten zijn op dat vlak alvast positieve signalen.

Ik hoop dat het openbaar vervoer voldoende aandacht krijgt in de verkiezingscampagne. Het lijkt wel of het een minder “hot item” is dan enkele jaren geleden. Het “gratis”-verhaal is blijkbaar niet meer echt in de mode. Daar ben ik op zich niet zo rouwig om : liever goed dan gratis. Maar trein, tram en bus blijven wel heel belangrijk voor de leefbaarheid van ons land – en via het klimaat ook voor de leefbaarheid van de hele wereld. De verschillende overheden zouden de crisisinvesteringen best sterker kunnen richten op nieuwe, milieuvriendelijke en comfortabele bussen en treinstellen. Wellicht zouden daarmee ook heel wat werknemers die spijtig genoeg moeten afvloeien in de auto-industrie aan een andere baan kunnen worden geholpen.

Gisteren vergaderde de gemeenteraad. Op de agenda stonden vooral een aantal lopende zaken en de politieke vlam sloeg op geen enkel moment in de pan. Ik vroeg me achteraf af of ik hier of daar niet wat extra olie op het vuur had moeten gooien, maar dat heeft alleen zin als je er ook iets mee kan bereiken, iets voor de gemeente of de Essenaren kan verbeteren. Dat zat er wellicht niet in.

Ook mijn poging om het optreden van Yevgueni op de 11 julivering gratis te maken, is niet geslaagd. Philip voegde de ene groene stem toe aan de 12 die de meerderheid had verzameld, zodat de 11 stemmen van de rest van de oppositie niet volstonden om het tarief van 5 EUR te blokkeren. 5 EUR is natuurlijk niet veel. Het blijft een laag bedrag om een sterke Nederlandstalige groep aan het werk te zien, dus wil ik mijn kritiek niet overdrijven. Maar het gaat me meer om het principe. 11 juli is voor mij, meer dan andere gelegenheden, een dag van gemeenschapsopbouw. Een dag waarop we met al wie in Vlaanderen woont onderlijnen dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten. Dat overigens soms vaart als een machtige oceaanreus maar vaak ook kraakt als een oude sloep. De Vlaamse boot is zeker niet het beste, mooiste, sterkste of grootste schip dat meedrijft in de vaart der volkeren. Dat soort ophemeling zal je uit mijn mond niet snel horen. Maar soms is het goed om er even bij stil te staan dat we samen vooruit kunnen gaan als iedereen roeit met de riemen die zij of hij heeft. Als iedereen, vanuit de eigen achtergrond die alsmaar meer diverser en dus ook rijker wordt, met zijn of haar inzet en ideeën kan bijdragen tot een welvarende, open en aangename samenleving.

Dat besef verdient af en toe een feestje, waarop uiteraard iedereen dan ook welkom moet zijn. Op 11 juli, ondermeer. En daar een prijs voor vragen, vind ik toch een beetje vreemd. 11 juli moet een feest zijn van ons allemaal, zonder politieke, culturele, sociale en dus ook financiële drempels. Een feest dat staat voor een “Open Vlaanderen”. Ondermeer dankzij onze cultuurschepen zijn we op dat vlak op de goede weg. Ik wilde nog een stapje verder gaan. Ik zag het gratis optreden als een progressief idee, de kans om een cultureel waardevol programma echt aan iedereen aan te bieden, om ook aan deze kant van de oceaan eens “this land is my land, this land is your land” te zeggen. Overigens zonder daarmee de gemeentekas ook maar een klein beetje pijn te doen. Een breed en divers draagvlak voor 11 juli kan ook alleen maar ertoe bijdragen om de wind uit de zeilen te nemen van al wie voor ommuurd een Vlaanderen met oogkleppen pleit. Het doet dan toch een beetje vreemd aan te zien dat mijn vraag omarmd werd door het VB en afgewezen door sp.a en Groen! Het had andersom moeten zijn.

De jaarlijkse brunch van N-VA/PLE was wat hij moet zijn : de kans om gezellig bij te babbelen over politiek en andere koetjes en kalveren. Dit jaar zetten we de mensen in de bloemetjes die (samen met onze bestuursleden) de folders rondbrengen die we uitgeven. We zijn redelijk productief op dat vlak, dus vragen we hen regelmatig om de handen uit de mouwen te steken. Dat verdient uiteraard wel eens een bedankje, dat ik hierbij ook graag nog eens “virtueel” herhaal. Gelukkig hoeven ze overigens mijn schrijfsels op deze site niet rond te dragen…

N-VA-kamerlid Jan Jambon was er ook, en hield in een korte speech het beleid van de federale regering tegen het licht. De oppositie gaat hem duidelijk beter af dan de meerderheid, en aangezien een democratie staat of valt met een goede oppositie is het een groot geluk dat er zulke politici zijn. Hij hekelde vooral het begrotingsbeleid. Paars deed het volgens hem niet goed : het had een groter overschot moeten opbouwen om de sociale zekerheid op termijn betaalbaar te houden. Maar de regering-Van Rompuy is zo mogelijk nog erger : dat er een tekort is, is onvermijelijk omwille van de economische crisis. Maar een groot deel van het tekort is structureel en wordt dus niet door de crisis veroorzaakt. Met andere woorden : de regering maakt “misbruik” van de crisis om de begroting fundamenteel te laten ontsporen.

Er valt inderdaad veel te zeggen voor die analyse. Het slechtst denkbare scenario is dat we na de crisis de economische heropleving in dit land noodgedwongen gaan afremmen doordat we nog jaren zullen moeten besparen om de begroting terug op orde te krijgen. Ook de Vlaamse regering lijkt me overigens niet immuun voor korte termijndenken, maar ze moet weten dat haar gunstige financiële situatie eigenlijk veel meer het gevolg is van een wat scheefgegroeide financieringsstructuur dan van een echt zuinig beleid. Om het wat hard te zeggen : Van Mechelen (Open Vld) heeft het goed gedaan, maar zo moeilijk is dat nu ook niet. En nu het erop aankomt, horen we hem niet echt.

Ik zie uiteindelijk liever een iets scherpere crisis nu (waarbij we de schaarse middelen concentreren op de mensen die het echt het meest nodig hebben en investeren in de sectoren van de toekomst – groene energie en groene productie voorop), en in ruil daarvoor een veel sterkere economie binnen enkele jaren. Maar als we niet snel het roer omkeren, gaan we die boot al missen voor hij vertrekt.

Of hoe je je bij een zondags pistoleetje toch zorgen kan maken…

Dat Tsjechië de voorzittershamer van de Europese Unie heeft overgenomen, is voor wie het van minder nabij volgt wellicht vooral zichtbaar omwille van de wat kleiner geworden alomtegenwoordigheid van de Franse president Sarkozy. Tsjechië is nu eenmaal een kleiner land, en bovendien moet hun president, Václav Klaus ook maar weinig hebben van de Unie. Dat hij dat ook in het Europees Parlement kon en mocht verkondigen, toont aan dat de Europese democratie werkt. Maar het vermindert natuurlijk de invloed van de Tsjechen op de besluitvorming : wie zich buiten de club plaatst heeft minder impact op de spelregels.

De Unie beleeft bovendien moeilijke tijden : een economische crisis weegt uiteraard extra zwaar op wat toch vooral een economisch samenwerkingsverband is. En de recente uitbreiding tot Oost-Europa, die nog niet helemaal verteerd is, wordt op de proef gesteld : de crisis dreigt enkele van de “nieuwe” Lidstaten zeer zwaar te treffen, zodat een beroep wordt gedaan op de solidariteit van de rest van de EU. Op een ogenblik dat niemand het gemakkelijk heeft. De roep om “minder Europa” klinkt dan ook vaak hard, en degenen die wel “meer Europa” roepen, zijn niet altijd bereid om de prijs daarvoor te betalen. De prijs van het eigen gelijk, de prijs dat de eigen auto-industrie of de eigen banken best niet zomaar afzonderlijk worden bekeken en “gered”. Uiteindelijk heeft iedereen meer baat bij zeg maar 100.000 banen in de hele Unie dan 20.000 banen in één land – en niets elders. Dat klinkt voor iedereen redelijk, totdat die 20.000 net in die ene fabriek in Antwerpen of Gent worden gesitueerd…

Nu meer dan ooit is een sterkere Europese Unie het enige antwoord om te vermijden dat ons continent zich opnieuw op zichzelf terugplooit en tegenstellingen aanwakkert in plaats van ze te overbruggen en om te smeden tot ploegen waarmee kan worden gewerkt aan het gezamenlijk belang. Daarvoor zullen ook in Vlaanderen heilige huisjes moeten sneuvelen, maar het alternatief is er geen.

Ik was de voorbije dagen in Praag, en daar zal het Tsjechische voorzitterschap me later op de maand nog opnieuw naar terugvoeren. Een mooie stad, letterlijk in het midden van Europa, dus heb ik daar ook geen bezwaar tegen. Maar tot in de organisatie van hun voorzitterschap (hoewel op praktisch vlak perfect) voel je dat Tsjechië twijfelt over de Unie, ook na er bijna vijf jaar lid van te zijn. Het vraagt inderdaad politieke moed om de EU te verdedigen, want het is zó eenvoudig alleen de kost van samenwerking in de verf te zetten en de baat voor te stellen als het gevolg van het eigen beleid.

Een hoge Europese ambtenaar hoorde ik onlangs het EU-beleid (op zijn domein) vergelijken met een worst : zeer lekker, maar je weet beter niet hoe ze tot stand komt. Ik hou niet zo ontzettend veel van worst, en het lijkt me veel verstandiger om keer op keer uit te leggen hoe de Unie wél werkt en waarom ze, ondanks haar manifeste gebreken, de beste optie is voor Europa (wellicht soms, herinnerend aan Churchill, eerder “de slechtste keuze met uitzondering van alle andere”).

Hopelijk blijken deze crisismaanden later een Praagse Lente voor de Unie te hebben gebracht, en komt Tsjechië thuis waar het thuishoort : in het midden van de EU.

“Ik zou echt niet weten op wie ik nu zou moeten stemmen” vertelde een Franstalige collega me onlangs. Ik kon niet echt helpen. Voor wie zou ik in Wallonië stemmen ? Geen idee, eigenlijk. De meest integere partij lijkt me Ecolo, maar ik heb ernstige vragen bij het realisme van hun standpunten. Ik denk dat ik onze zuiderburen vooral “ander en beter” toewens. Dat neemt niet weg dat de verkiezingen van 7 juni bijzonder boeiend worden onder de taalgrens, en op het scherp van de snee zullen worden uitgevochten. De hele affaire met Rudy Aernoudt die eerst wel en dan 24 uur later niet meer op de lijst van de MR stond, toont aan dat er een zeer grote zenuwachtigheid heerst. Overigens doet de Aernoudt-historie een beetje denken aan de passage van Dedecker bij de N-VA, maar dit terzijde. En dat het breekpunt voor het FDF was dat Aernoudt niet duidelijk kiest voor de uitbreiding van Brussel, zegt veel over het belang van dat geloofspunt binnen de Waalse politiek. Waar we ons aan deze kant van de taalgrens véél te weinig van bewust zijn.

Hoe het op 7 juni ook uitdraait, elk verschil van meer dan één procentpuntje tussen PS en MR zal de politieke verhoudingen in het Zuiden nog lang bepalen. Het zal ook de winnaar zijn met wie Vlaanderen het gesprek zal voeren over een andere staatsinrichting, en het zal niet hetzelfde gesprek zijn met Reynders als met Di Rupo. Dat voorstellen als een keuze tussen pest en cholera is niet helemaal eerlijk en zet ook geen zoden aan de dijk. Dus doen de Vlaamse politici er goed aan nauwgezet na te gaan hoe ze, al op 7 juni ’s avonds, hun strategie het best aanpassen aan de Waalse winnaar. En ze moeten hopen op een duidelijke uitspraak van de kiezer : alleen een Reynders die verlost is van kwelgeest Elio of een Di Rupo zonder Didier kunnen harde engagementen aangaan. Als die duidelijkheid er komt, moet bovendien het “momentum” onmiddellijk aangegrepen worden om resultaten te boeken. Ook als dat betekent dat symbolen daarvoor moeten wijken.