Archief van
Maand: mei 2025

Naar de Filistijnen

Naar de Filistijnen

Ik nam me voor om eindelijk mijn mening uit te schrijven over wat er gebeurt in wat men vroeger het Heilig Land placht te noemen. Omdat wie mij kent weet dat ik daar natuurlijk een mening over moet hebben, en dat het niet hebben van een mening ook wel een stuk van schuldig verzuim is. Natuurlijk ben ik het niet verplicht : ik heb me als gemeenteraadslid geëngageerd om een mening te hebben over wat er in Essen gebeurt, en om die uit te dragen en te verdedigen. Maar dat engagement stopt al ten zuiden van Wildert – laat staan dat ik een opinie moet hebben over wat er ten zuiden van Cyprus gebeurt. Toch vind ik dat ik er niet onderuit kan.

Maar ik heb een probleem. Ik wist dat ik hier vroeg al wel eens over het Israëlisch-Palestijnse conflict had geschreven, dus ik dacht : ik zoek het even op, zodat ik mezelf niet tegenspreek. En zo las ik dus dit stuk, uit 2014, toch alweer meer dan tien jaar geleden – van vóór de invoering van de activeringsheffing in Essen, alleszins. Vervelend genoeg blijk ik aan die tekst eigenlijk zo goed als niets te willen toevoegen. Tenzij misschien om vast te stellen dat ik na tien jaar alleen maar de overtreffende trap kan gebruiken van wat ik toen schreef : Hamas heeft in oktober 2023 getoond dat het een ronduit terroristische organisatie is, die niet geïnteresseerd is in vrede of het welzijn van het Palestijnse volk. En de regering-Netanyahu heeft sindsdien even goed laten blijken dat een vreedzame oplossing voor het conflict haar niet interesseert – en is vervolgens noch min noch meer overgegaan tot een genocide.

Je kan in dit conflict zeer veel meningen verdedigen, met een grotere of kleinere legitimiteit, zoals ik dus ook in 2014 schreef. Maar de enige min of meer realistische en redelijk aanvaardbare oplossing, met een zekere basis in het internationaal recht, blijft het naast elkaar bestaan van twee samenwerkende maar onafhankelijke staten, Israël en Palestina. Een Eretz Israël met “Bijbelse” grenzen of een Palestina “from the river to the sea” zijn wat mij betreft onrealistische, onhaalbare en ook onaanvaardbare denkbeelden, hoe aantrekkelijk sommige argumenten in de ene of de andere richting ook klinken. Dus het zal ooit moeten, goedschiks of kwaadschiks, die tweestatenoplossing. Vol met moeilijke, pijnlijke, onrechtvaardige, hopelijk ook innovatieve en pragmatische compromissen. En ondertussen moet al wat die oplossing in de weg staat veroordeeld worden. Hamas en Netanyahu op kop – maar die eerste is door de tweede ondertussen wel onthoofd. Ook dat was legitiem, maar de kinderen in Gaza betalen er vandaag een veel te hoge prijs voor dat de wereld tegen de Israëlische regering niet ondubbelzinnig “tot hier en niet verder” durft zeggen. En vervolgens die tweede staat uitbouwt terwijl ze het blijvend bestaansrecht van de eerste mee garandeert.

Desactivering

Desactivering

De activeringsheffing is niet meer. Tien jaar geleden voerde de toenmalige meerderheid een belasting in op onbebouwde percelen, bedoeld om te zorgen dat die op de markt zouden komen en om zo de grondprijs te drukken en speculatie tegen te gaan. Dat laatste was een lovenswaardig doel, maar ik heb toen in de gemeenteraad toch uitgelegd waarom ik die belasting een slecht idee vond. Mijn belangrijkste argument was dat ik op basis van rekenwerk tot de conclusie was gekomen dat er dankzij de belasting elke 96 jaar één extra grond op de markt zou komen. Om dat povere resultaat te bereiken moest er een complex reglement worden opgemaakt, waarbij sommige gronden moesten worden vrijgesteld. De toepassing daarvan zorgde voor allerlei soms kafkaiaanse problemen, die ik nadien ook in de gemeenteraad heb aangehaald, en waarin ik een aantal Essenaren heb geholpen om hun weg te vinden. De belasting op grondspeculatie bleek er vooral één voor de Essenaar die per ongeluk met een stuk onbebouwde grond was opgezadeld – of die zelfs uit bekommernis voor het milieu of het landschap verkoos om een groen perceel niet zomaar te bebouwen.

Gisteren heeft de gemeenteraad unaniem beslist om de heffing af te schaffen. Dat is voor mij tot op heden het meest concrete resultaat van het bestuursakkoord dat we met Vooruit hebben afgesloten, en voor mezelf ook een mooie politieke overwinning, als wellicht de meest overtuigde -en alleszins de meest vocale- tegenstander van deze heffing in de raad. Essen niet zomaar volbouwen is voor mij één van de doelstellingen waarom ik politiek actief ben geworden, en daar paste deze belasting absoluut niet in. Maar eigenlijk deed ze vooral niets, behalve een aantal mensen op kosten jagen en een administratieve mallemolen voeden.

De collega’s van cd&v maakten duidelijk dat zij de belasting niet zouden hebben afgeschaft, maar durfden daar bij de stemming de conclusies niet uit te trekken. Ze toonden dan maar een soort van schuldbesef -dat is in de mode- door te stellen dat de belasting een “hobbelig parkoers” had gekend. Dat ze dat parkoers ook 2, 4, 6 of 8 jaar geleden hadden kunnen beëindigen, zeiden ze er niet bij. Of nog beter : ze hadden kunnen besluiten om er nooit aan te beginnen. Maar het half miljoen dat het in de loop der jaren heeft opgebracht, bleek toch iets té aantrekkelijk.

Hoe dan ook… opgeruimd staat netjes.

Habemus

Habemus

Na een kort conclaaf werd vorige week kardinaal Robert Prevost, nu Leo XIV, tot paus gekozen. Veel meer dan de verkiezing van een staatshoofd heeft het conclaaf natuurlijk iets van de verkiezing van een partijvoorzitter, of een fractievoorzitter zo u wil. De stemgerechtigden delen hun fundamentele overtuiging, meningsverschillen blijven beperkt tot tendensen en strategie. Ze kijken naar wie de “partij” het best naar buiten kan vertegenwoordigen en kan versterken. Wellicht zal ook het bewaren van de eenheid een bekommernis zijn – de Katholieke Kerk heeft geen zin om te eindigen als de Volksunie of Open Vld. Dat iemand het haalde die zowel voor de vooruitstrevende vleugel als voor meer conservatieve kardinalen aanvaardbaar was, is dan ook niet zo verbazingwekkend.

Dat het conclaaf niet echt lang duurde, wordt door de media in hetzelfde perspectief geduid : de wil om de eenheid te benadrukken. Dat vind ik op zich een wat vreemd argument : de Kerk zou echt niet uiteengevallen zijn als het conclaaf nog een paar dagen langer had geduurd. De hele procedure en logistiek was daar perfect op ingesteld. Wel werd het vaak herhaald : de discussies vinden voor een belangrijk deel in de dagen die aan het conclaaf voorafgaan plaats. Dat zal wel zo zijn, maar ik zou nog een element willen toevoegen. Ik heb de film “Conclave” bekeken, en me de bedenking gemaakt dat het echte conclaaf, eens er gestemd wordt, doodsaai moet zijn. De stemmingen worden enkel afgewisseld met eten en gebed, en er zijn geen smartphones. Zelfs geen krant. De stemprocedure is ook gewoon langdradig. Volgens mij wordt er in de Sixtijnse Kapel veel naar het plafond gestaard – zij het, toegegeven, mogelijk ook omdat dat plafond nu eenmaal een topstuk uit de wereldkunst is. Dus verbaast het mij niet dat de consensus, eens ze binnen bereik is, ook snel wordt geformaliseerd. Wat ik wel opmerkelijk vind is dat met Prevost een paus werd gekozen die nog geen twee jaar kardinaal is. Maakt dat misschien dat er ook minder elementen tégen hem waren ?

De pauskeuze kreeg veel aandacht; hoewel de geschiedenis van het christendom er vaak één is geweest van het zich afzetten tegen de paus blijkt de bisschop van Rome onvermijdelijk nog steeds een ankerpunt, ook voor niet-katholieke christenen en voor wie het geloof een al dan niet gewenst cultuurelement is – of iets waartegen men zich wenst af te zetten. De traditie en esthetiek van de Kerk draagt daar ongetwijfeld ook aan bij : de rode kardinaalskleren bleken goed voor zeer veel foto’s, en missen in de Sint-Pietersbasiliek zien er nu eenmaal vrij indrukwekkend uit. De nieuwe paus lijkt zich daarvan ook bewust – net als zijn voorganger overigens, die af en toe net speelde met het weglaten van elementen van de “pracht en praal”. Zo is het gebruik van het Latijn sinds vorige week duidelijk aan een opmars bezig. Hoe meer ik erover nadenk (en dat denken is zeer sterk door de orthodoxe praktijk beïnvloed, moet ik meegeven), hoe meer ik het vereenvoudigen van de liturgie en het vervangen van alle Latijn door de volkstaal een vergissing vind van het Tweede Vaticaanse Concilie : godsdienst is in essentie ritueel en traditie – om echt letterlijk alles te geloven wat de Kerk aanbiedt moet je je verstand heel ver buigen, voor mij alleszins te ver, maar om de rituelen mooi en (ook daarom) waardevol te vinden is veel minder inspanning nodig. In ruil had de leer zélf dan misschien wel nog wat minder conservatief gekund – de Anglicaanse Kerk bewijst dat een bisschop er even waardig uitziet als onder de mijter een vrouw zit.

Ik hoop dat dat een beetje de strategie van paus Leo wordt, waarbij de boodschap van begrip van Franciscus behouden en versterkt blijft, maar dan met een gouden strik errond. Maar zoals ik dit stuk ben begonnen moet ik het ook eindigen : ik kan wel iets hopen, uiteindelijk hebben de kardinalen gekozen voor hun “partijvoorzitter”, met alle mogelijkheden en beperkingen van die rol. Met het verschil dat partijvoorzitters natuurlijk niet onfeilbaar zijn (de uitzondering daar gelaten – niet toevallig misschien dat ook Bart De Wever al eens het Latijn bezigde) – en dat in de Heilige Geest geacht wordt de pausverkiezing mee te sturen. Wat zelfs bij cd&v al lang niet meer het geval is.

Open doek

Open doek

Het doek in het nieuwe vrijetijdscentrum in de Kerkstraat is nog niet open. Het hangt er zelfs nog niet. Maar gisteren stond een belangrijke gemeenteraadscommissie op de agenda, waarop alleszins meer dan een tip van de sluier wed gelicht. De bouwplannen zien er, het mag worden gezegd, uitstekend uit, en ze werden zeer deskundig gepresenteerd. De gemaakte keuzes werden ook erg degelijk verantwoord door de diensten en door cultuurschepen Helmut Jaspers (Vooruit), die ook op moeilijke vragen wisten te antwoorden. Het gebouw gaat absoluut zeer veel mogelijkheden bieden voor het Essense socio-culturele leven, en ook de vooropgestelde buitenaanleg ziet er erg mooi uit.

De presentatie heeft me evenwel niet kunnen overtuigen op het vlak van mobiliteit. De voorziene stalling voor 90 fietsen is gewoon te weinig, en de extra autoparking in de Kerkhofweg is wat mij betreft overbodig : de parking aan de kerk, die aan het station en die aan Robotland liggen op hoogstens 12 minuten stappen.

Ik ben ook wat op mijn honger gebleven wat de programmatie en exploitatie van het centrum betreft. Uiteraard ben ik het eens met de keuze om de ruimte zo polyvalent mogelijk te maken, en ik ben er vrij goed van overtuigd geraakt dat met het oog daarop de juiste keuzes worden gemaakt. Ik sta ook achter de beslissing om het centrum niet in concessie te geven; dat lijkt me met name naar de verenigingen toe essentieel. Maar ik blijf het voor een project van deze omvang vreemd vinden dat er nog geen uitgeschreven visie over de vooropgestelde invulling is. Daarbij moeten wat mij betreft de Essense verenigingen en de Essenaren vooropstaan, en pas in tweede instantie de cultuurconsument uit de verdere omgeving. Dat moet uit de modelprogrammatie en uit de prijszetting blijken.

Ik heb er begrip voor dat die invulling op dit ogenblik minder verder uitgewerkt is dan wenselijk zou zijn geweest; het heeft zeker op het vlak van personeelsverloop niet echt meegezeten. Ik waardeer het ook dat er nu niet zomaar voor haastwerk wordt gekozen, maar voor een degelijk traject. Maar om de bouw van het centrum in gang te kunnen zetten wil ik wel een visie op hoofdlijnen over het gebruik ervan op papier zien staan. Dat hoeft niet met alle financiële details, maar ik wil wel weten welke richting het uitgaat. Dat moet wat mij betreft kunnen zonder het dossier te vertragen.

Het vrijetijdscentrum vergt een behoorlijke investering, maar die is absoluut verantwoord. We mogen ons gelukkig prijzen dat er heel wat mensen al jaren aan de kar trekken om te zorgen dat de bouw binnenkort zal starten – en ik wil er graag aan mee duwen. Maar het is wel onze verantwoordelijkheid als raadsleden om te zorgen dat de Essenaar ook zoveel mogelijk waar voor haar of zijn geld krijgt. Zodat het wanneer het doek open gaat echt een feest voor heel Essen kan zijn.

Ontboden

Ontboden

Jokke Hennekam bezorgde me de laatste uitgave van “Jij maakt Essen”, het maandblad van de collega’s van Vooruit. Die titel kreeg het tijdschrift 7 jaar geleden, toen De Voorbode van naam veranderde. Die Voorbode was toen al niet meer helemaal het blad van weleer, het wekelijkse en later veertiendaagse tijdschrift van de Essense socialisten. Maar ook als maandblad bleef het een waardevolle bijdrage leveren aan de Essense politiek en aan de Essense gemeenschap.

Ik begrijp waarom Vooruit met het blad stopt. Er moet in de loop der jaren ongelooflijk veel tijd en energie gekropen zijn in het schrijven, opmaken, drukken, bedelen. De socialistische harmonie heette De Werker, maar die mannen hebben zo goed als zeker nooit zo hard gewerkt als de ploeg achter De Voorbode / Jij maakt Essen moet hebben gedaan. Ik weet uit eigen ervaring dat het allemaal niet zo evident is. Een weekblad of maandblad uitgeven, vanuit een (gemeente)politieke invalshoek, dat de lezer genoeg interesseert om er ook nog voor te betalen – il faut le faire. In deze digitale tijden, waar het doorwrochte artikel plaats moest maken voor een nietszeggende maar mooie foto met een korte en vaak té scherpe quote op Facebook, Instagram of erger, is het blad wellicht al dat werk niet meer waard. Toch is het jammer.

Zeven jaar geleden beschreef ik hier hoe ik politiek opgroeide met het blad. Wat ik toen niet aanhaalde, was hoe mooi de naam “De Voorbode” wel was. Eigenlijk denk ik dat die bij de start in 1960 al een beetje ouderwets moet hebben geklonken. Of misschien eerder tegendraads. Volgens het internet betekent voorbode letterlijk “bode die vooruitgestuurd is om de komst van iets of iemand aan te kondigen, voorloper, aankondiger”, en figuurlijk “iets dat het naderen van een feit in de toekomst bekend maakt”. De naam doet met denken aan de oudtestamentische profeten, die vaak met onheilstijdingen kwamen, en die de titel zo iets dreigends geven. Maar eigenlijk past hij beter bij Johannes de Doper, die ook Johannes de Voorloper (Ιωάννης ο Πρόδρομος) of dus Voorbode wordt genoemd. Of hoe de parochiekerk van Wildert zowaar iets socialistisch heeft – en het Sint-Jansplein ook het Voorbodeplein zou mogen heten. Overigens blijkt “De voorbode” ook de titel van een tekening van Pieter Chanterie die in het Groeningemuseum van Brugge wordt bewaard, en die wonderwel bij het blad past !

De nieuwlichterij van “Jij maakt Essen” hoefde duidelijk niet voor mij, al kan ik niet ontkennen dat het tijdschrift in de loop der jaren Essen mee heeft gemaakt tot wat het is en dus die titel terecht mocht dragen. Er zijn veel redenen die uitleggen waarom de socialistische beweging en de bijhorende partij in onze gemeente een stuk sterkere inbedding heeft dan in de rest van de Noorderkempen en nog wel een eind daarbuiten, maar de grote aandacht voor communicatie en het talent dat er ook op dat vlak in de partij eigenlijk altijd heeft geschuild heeft daar zeker ook mee te maken. Dat zal ongetwijfeld zo blijven, ook zonder eigen tijdschrift.

Foto : Essen in Beeld – Willy Merks bij de stencilmachine van De Voorbode in 1986