Tom Bevers

Mia De Vits is nu toch kandidaat voor een zitje in het Vlaams Parlement. Dat is haar volste recht, en de kiezer moet maar oordelen of ze een mandaat krijgt. Het is wel wat vreemd na haar uitspraken over de minderwaardigheid van dat Parlement. Maar die waren wellicht toch vooral terug te brengen tot haar ontevredenheid omdat ze geen plaats kreeg op de Europese lijst. Ik heb bij de vorige Europese verkiezingen het bolletje voor haar naam niet gekleurd, ook al stond ze op de lijst van een kartel waar ook mijn partij toe behoorde. Ze staat mij veel te veel voor een vorm van vakbondssocialisme waar ik maar heel weinig toekomstperspectief in zie. Maar De Vits is natuurlijk wel een bekwame dame, en zoals ze zelf terecht aanhaalt is het nu eenmaal zo dat een Europees parlementslid in een tweede termijn veel meer mogelijkheden krijgt dan een nieuweling in dat immense multinationale gezelschap.

Ik begrijp dus (eens te meer) het personeelsbeleid van de sp.a niet goed – zoals ik ook al vragen heb gesteld bij dat van Open Vld en CD&V, die beide volgens mij al te vlug bekwame en hard werkende parlementsleden opofferen op het altaar van de politieke berekening. Maar ik vind dit vooral het zoveelste signaal dat de sp.a zich niet engageert voor Europa. En dat is niet alleen erg voor die partij, maar voor iedereen die vanuit Vlaanderen op een positieve manier aan het EU-project wil werken.

Dankzij de handige opnamefunctie van de digitale televisie heb ik gisteren met enkele uurtjes uitstel de eedaflegging van de 44e president van de V.S. kunnen bekijken. Een historische gebeurtenis, en dat vonden ook de miljoenen Amerikanen die er uren in de vrieskou voor over hadden om erbij te zijn. De V.S. maakt dan ook elke vier jaar een heel spektakel van de inhuldiging van zijn staatshoofd, met uitgebreide verwijzingen naar de historische achtergrond, om zo de continuïteit van de democratische instellingen te benadrukken.

Je kan het allemaal wat overdreven vinden, en er zit heel wat kitsch in. Je kan het ook allemaal vreemd vinden, zoals de zeer sterke religieuze component. Maar op zich vind ik het wel gezond om het belang van de instituties, los van degenen die ze invullen, te benadrukken. Niet dat Obama het nodig heeft, maar toen zijn voorganger verkozen werd in 2000 en 2004 was het zeer zinvol om duidelijk te maken dat de zeer onvolmaakte mens George W. Bush, die in de campagne door zijn tegenstander door het slijk was gehaald en met minder stemmen eindigde, de enige wettelijke president van de V.S. was en dat ook wie de mens zelf niet respecteerde toch respect diende op te brengen voor zijn ambt. Andere democratieën hebben op een al dan niet soortgelijke manier rituelen en tradities ontwikkeld om af en toe te verhelderen dat de mens-politicus die met tal van gebreken (door zijn concullega’s dik in de verf gezet) op een bepaald ogenblik de Democratie vertegenwoordigt. Dat gaat van de Queen’s speech in het Verenigd Koninkrijk waar de premier (én de oppositieleider) op de eerste rij staan tot Prinsjesdag in Nederland waar de minister van financiën het blauwe koffertje draagt. Om van de Franse grandeur rond het presidentsschap nog te zwijgen.

Misschien ontbreekt het bij ons toch wat. De “doe maar gewoon”-mentaliteit is op zich natuurlijk gezond, maar soms wordt de waarde van de instellingen op zich er door gebanaliseerd. Kris Peeters werd Minister-President in een bijna doordeweekse stemming in het Vlaams Parlement en door een eed te gaan afleggen bij de Koning. Los van dit vreemde anachronisme (de Koning speelt voor het overige geen rol in de “Vlaamse staatsordening”) vind ik het al bij al wat mager. Ik pleit niet voor de aanschaf van een gouden koets of iets dergelijks, maar Vlaanderen en Brussel hebben genoeg historische locaties om een soort van “inauguratierede” wat allure te geven. Uiteindelijk zou dat het draagvlak van de democratie volgens mij kunnen vergroten. En het zou er een beetje toe bijdragen dat meisjes en jongens van een jaar of tien zouden denken “ooit wordt ik minister-president / premier”.

Slot van mijn blik op het Vlaamse partijlandschap…

Een groot nieuw project zag gisteren het levenslicht. De sp.a gaat op in een nieuwe partij, die “sp.a” wordt gedoopt. Dat staat vanaf nu voor “Socialisten en Progressieven Anders”. Ik ga er niet meewarig over doen, of grapjes maken over waarvoor de A zoal nog zou kunnen staan. Ik begrijp wel de sp.a-ers die het niet zo waarderen dat de hele operatie achter hun rug is gebeurd. Maar ik ga ook mijn ex-partijgenoten niet bekritiseren die dit naamspelletje voldoende vinden om zich bij de partij aan te sluiten – van enige inhoudelijke koerscorrectie is vooralsnog geen sprake. Ik hoop dat ze zichzelf recht in de ogen kunnen kijken, en als dat niet lukt beseffen dat een fout kunnen toegeven ook in de politiek eerbaar is.

Voor de sp.a is het duidelijk altijd de bedoeling geweest om op termijn de kartelpartner op te slokken. Mieke Vogels mag dan haar economisch gezond verstand al eens verliezen, hieruit zal ze wel de juiste lessen trekken volgens mij !

De diaspora van de ex-Volksuniemensen is nu zowat voltooid. Er zijn er in alle partijen beland (behalve misschien bij Dedecker, ik ken er toch geen). De drie grote partijen zijn eigenlijk ook ten behoeve van de ex-VU’ers van naam veranderd : ze hebben allemaal een dubbele naam gekregen. Al is bij CD&V het opzet (de N-VA binnenhalen) wel mislukt. Maar de liberalen werden “Liberalen én Democraten”, de christen-democraten werden “Christen-Democratisch én Vlaams” en de socialisten “Socialisten én Progressieven”. Dubbele namen die niet kunnen verbergen dat de invloed van het tweede deel van de naamgeving niet zo groot is : als er keuzes moeten worden gemaakt, dan primeert altijd de liberale, christen-democratische of socialistische grondstroom.

Guy Tegenbos juicht de klaarblijkelijke terugkeer naar een politiek landschap waarin de grote drie geen concurrentie dulden toe. Dat zou het land bestuurbaarder maken. Zoals dat in andere landen het geval is. Hij vergeet dat landen waarin de zogenaamde “versnippering” veel kleiner is één of andere vorm van meerderheidsstelsel hebben, waardoor partijen vanzelf veel “breder” zijn en dus meer ruimte bieden aan diverse stromingen en opvattingen. Hier wordt van een partij geëist dat ze altijd op één lijn staan en eenduidig is, dat interne oppositie zich verbergt of monddood wordt gemaakt. Tegelijk vragen dat er zo weinig mogelijk partijen zouden zijn, betekent dat de opinies van een groot deel van de bevolking niet aan bod zullen komen. Bovendien zitten we in een systeem waar de verwevenheid van de klassieke partijen met allerlei belangenorganisaties vaak ongezonde vormen aanneemt. De gemiddelde Vlaming heeft een meer genuanceerde opinie -en vaak meer uitgesproken ideeën- dan de christen-democratische, liberale en socialistische kunnen uitdrukken. Onze democratie heeft Groen!, N-VA, LDD en SLP broodnodig.

Op Facebook werd een groep opgericht die de heimwee naar de Volksunie verwoordt. Ik stel vast dat vooral jonge N-VA’ers en SLP’ers er de weg naar vinden. Opmerkelijk, al maakt Facebook natuurlijk in de eerste plaats deel uit van de jongerenleefwereld. Ik geloof niet in de wederopstanding van de VU, maar ik zou het nog steeds een interessante oefening vinden om eens de balans van de splitsing op te maken, acht jaar na datum. Op basis van een rapport voorbereid door wijzen zoals Jan Loones, Paul Van Grembergen, Willy Kuypers, Vic Anciaux, Johan Sauwens en Fons Borginon. We zouden vaststellen dat we zoals toen onderling grondig van mening verschillen. Maar er wel allemaal van overtuigd zijn dat Vlaanderen ten gronde vooral een andere bestuursstijl nodig heeft dan degene die de drie klassieke partijen ons vandaag opleggen.

Tenslotte is het opmerkelijk dat er (bijna) geen enkele partij in haar partijnaam nog de P van partij heeft staan ! Het is ooit wel anders geweest. Hoe sterker de particratie, hoe minder men het durft zeggen.

Vervolg van mijn blik op het Vlaamse partijlandschap…

Kende u tot voor enkele dagen Gino Decraemer ? Ik zou ook niet meteen “Vlaams Parlementslid” “West-Vlaanderen” “N-VA” “Komt uit het Vlaams Belang” hebben kunnen antwoorden. Laat staan dat ik nog een vijfde trefwoord had kunnen bedenken ! Maar ik ben dan ook niet de slimste mens ter wereld. Toch stond Decraemer dezer dagen in alle kranten. Omdat hij van partij is veranderd. Dat blijkt altijd groot nieuws.

Van partij veranderen is vaak goed voor méér media-aandacht dan de politieke activiteiten van de betrokkene ooit hebben gekregen. Bovendien is de ondertoon van de berichtgeving altijd dat het betekent dat het (zéér) slecht gaat met de partij waaruit iemand vertrekt, en (bijzonder) goed met de partij waarnaar wordt overgestapt. Zonder dat de kritische analyse wordt gemaakt of de overstap inderdaad wel iets bijbrengt aan de ontvangende partij, en of het saldo voor de partij die iemand kwijtspeelt wel altijd negatief is – over dit geval lijkt mij wel wat discussie mogelijk…

Ik stel voor dat de media een afspraak maken : als iemand overstap, mag dat niet meer aandacht krijgen dan de betrokkene het jaar voordien voor één van zijn politieke initiatieven heeft gehad. Nu is alle proportie zoek : als tweederangsfiguren van partijkaart wisselen, dan is dat goed voor grote krantenkoppen. Als politici met veel ervaring, waaronder ook actieve parlementsleden, beslissen om ondanks alles verder door te gaan onder een nieuwe naam, dan brengt De Standaard dat in “Kreten en Gefluister”…

Natuurlijk hadden we het met de SLP anders moeten aanpakken. Eén persoon had de partij moeten oprichten, dan had iedereen kunnen overstappen. Druppelsgewijs, goed voor wekenland krantennieuws. Lokaal kunnen we het ook eens proberen : iemand richt het Essens Leefbaar Project (ELP) op, en vanuit PLE stappen we één voor één over. Telkens groot nieuws. Daarna zegt de lokale N-VA het kartel op, aangezien PLE een lege doos is geworden. Ook weer goed voor krantenkoppen. Vervolgens sluit ELP een kartel met N-VA, alweer tot jolijt van de media. En om de operatie af te ronden verandert ELP van naam : we worden PLE – dat wordt een faits divers, maar daartegen hebben we onze portie media-aandacht alweer ruimschoots gehaald !

Een blik op het Vlaamse partijlandschap…

Zondag hield Groen! haar nieuwjaarsreceptie, en het gebruikte die nogmaals te bewijzen dat goede voorstellen over het milieubeleid kunnen samengaan met waanideeën over economie.

De algemene 32-urenweek in combinatie met een beperkt basisinkomen en gefinancierd met een vermogensbelasting is een recept voor een maatschappij waarin de sociale zekerheid niet meer betaalbaar zal zijn – en dus op termijn zoals in de V.S. de rijken zichzelf goed zullen verzekeren voor bijvoorbeeld ziektekosten, en de armeren in de kou blijven staan. Of voor één waar economisch initiatief wordt ontmoedigd, waardoor we dus ook collectief zullen verarmen. In de twee scenario’s aangevuld met heel veel zwartwerk én een hoge werkloosheid. De banen die zouden kunnen worden gecreëerd zullen alleen kunnen worden ingevuld door werkzoekenden die daarvoor goed worden opgeleid. Maar ze hebben niet zoveel belang aan het volgen van die opleiding, want ze krijgen een basisinkomen…

Het groene voorstel perkt de vrijheid van mensen in, en zorgt niet voor een meer sociale samenleving. Vanwaar die behoefte van de groenen om op gezette tijdstippen een beetje het gezond verstand te verliezen ?

De sociaal-liberale partij waarvan ik lid ben heet sinds middernacht de SLP. Dat staat voor “sociaal-liberale partij” – wél zo duidelijk, natuurlijk. De vorige naam was, net zoals de naam daarvoor, onbruikbaar geworden. Jammer, eigenlijk hield ik er wel van. Ook de gebruikte kleur voor het logo sprak me wel aan. Maar de keuze voor SLP is erg verstandig, en het nieuwe logo is duidelijk en mooi. Meer moet dat niet zijn.

De SLP staat in 2009 voor een opgave die niet eenvoudig zal zijn. De kiesdrempel van 5% lijkt nu nog torenhoog, maar in juni zullen we er toch over moeten. Dat kan, want als de voorbije weken en maanden één ding hebben bewezen dan is het wel dat er nood is aan een partij die niet vastgeroest in in de bestaande structuren. Een een partij die de problemen niet creëert, maar meewerkt aan een oplossing.

Sociaal-liberalen vertrekken vanuit de vrijheid van iedereen, wat alleen zinvol is als de samenleving iedereen ook gelijke kansen kan geven. Die samenleving kan niet zonder een sterke overheid, en ook niet zonder de medewerking en de inzet van alle leden ervan, en dus moeten we die inzet ook aanmoedigen en belonen – want de kansen die geboden worden, moeten ook worden aangegrepen.

Zo’n samenleving heeft structuren en verbanden nodig, die mee vorm geven aan een gemeenschap waarmee mensen zich kunnen identificeren – zoals de Vlaamse gemeenschap. Maar die structeren moeten wel bijdragen aan ieders vrijheid, ieders kansen. En dat is in onze maatschappij vandaag nog al te vaak niet het geval. En de overheid kan haar rol in dit verhaal maar spelen als ze efficiënt en onpartijdig werkt. Ook op dat vlak is er nog heel wat werk aan de winkel.

Vlaanderen heeft de SLP broodnodig, maar daarvan moet de Vlaming de komende maanden dus nog overtuigd worden. De uitgangspunten moeten vertaald worden in concrete voorstellen, en worden uitgedragen door geloofwaardige mensen. Een mooie uitdaging om een nieuw jaar mee op gang te trekken.