Tom Bevers

D66 haalt 3 zetels in het Europees Parlement binnen, 2 meer dan bij de vorige verkiezingen. Omgezet naar zetels in de Tweede Kamers zouden dat er 17 zijn (+14 !). De Nederlandse sociaal-liberalen zijn de vijfde partij van Nederland (na CDA, PVV, PvdA en met een klein verschil ook de rechts-liberale VVD, vóór GroenLinks en SP). In Amsterdam werd D66 de grootste.

Natuurlijk zegt dat allemaal niet zoveel over de SLP. Vlaanderen is Nederland niet. Dat neemt niet weg dat het een heel mooi én hoopgevend resultaat is. Ja, het kan.

Als we met zijn allen willen dat er niets verandert, dan verandert er na zondag niets. Voor velen, ervaren gids Dehaene op kop, wellicht een geruststellende gedachten. Alleen is het omgekeerde ook waar : als we allemaal willen dat het na 7 juni anders wordt, dan kunnen we daar gewoon voor zorgen. “We”, want zolang de stemhokjes zondag open zijn, zijn er geen kandidaten. Er zijn alleen kiezers, en die mogen gewoon echt helemaal zelf bepalen wat ze willen. We hebben allemaal één stem, en die kunnen we ook écht gebruiken !

Zondag kunnen we bijvoorbeeld kiezen voor een sterk Vlaams Parlement, dat een duidelijke richting geeft aan het Vlaamse beleid en niet aan de touwtjes hangt van de federale regering, van de hoofdkwartieren van zuilinstellingen of andere belangengroepen of van het principe dat alles goed is zoals het altijd is geweest. Zondag kunnen we ook voor krachtige Vlaamse Europarlementariiërs kiezen, die dat parlement niet zomaar zien als een vorm van brugpensioen.

Zondag kunnen we kiezen voor een efficiënte aanpak van de kritisch, voorbij een ideologische vooringenomenheid die nergens toe leidt. De overheid doet het niet altijd goed, de vrije markt ook niet : soms is privatiseren dus beter, soms houdt de staat beter de teugels in handen. Op een aantal domeinen is het beter dat Vlaanderen de eigen boontjes dopt, op andere terreinen is samenwerken veel verstandiger. En de strijd tegen de klimaatverandering moet krachtig worden aangepakt, maar dat kan best samengaan met een sterke economische groei – op voorwaarde dat we kiezen voor innovatie.

Zondag kunnen we alles bij het oude laten. Een zeteltje meer of minder voor CD&V, Open Vld en/of sp.a zal daarbij niets uitmaken. Of we kunnen ervoor zorgen dat Vlaanderen een sterke parlementaire democratie wordt waar het debat over de inhoud het haalt boven het spel van de postjes. Daarvoor moeten wij kiezers maar één ding doen : onze stem ook laten bepalen door de inhoud. Kiezen voor de partij waar we achter staan, en binnen die partij voor de kandidaten die het kunnen waarmaken. Alleen als we allemaal ons gedacht volgen, zal er ook met ons gedacht rekening gehouden worden. Zo eenvoudig is het.

De inzet van de verkiezingscampagne lijkt de laatste dagen wel de jobkorting te zijn. Open Vld wil die verdubbelen, de andere partijen zien dat vooralsnog niet zitten, en sommigen zijn helemaal tegen (Groen!). De jobkorting is bedoeld om werken aan te moedigen, en dat is bijzonder hard nodig in dit land. De kritiek van Groen!, die vinden dat het belastingvoordeel niet alleen naar de werkenden zou mogen gaan, deel ik dus niet. Ik volg Mieke Vogels ook niet als zij zegt dat het geld best ergens anders naartoe had mogen gaan – de te hoge belastingdruk op arbeid in dit land is ook een prioriteit, net zoals -uiteraard- bijkomende investeringen in de zorgsector en het wegwerken van de wachtlijsten. Tenzij Vogels bedoeld dat het geld van de jobkorting niet efficiënt gebruikt is. Dan volg ik wel.

Waar gaat het over ? De jobkorting is de 250 EUR die we in februari allemaal extra bij ons nettoloon hebben gevonden. Hoera, mooi cadeau. Maar de vraag die we moeten stellen is of er één Vlaming extra aan de slag zal gaan dankzij die korting. Daarvoor moeten we in de eerste plaats kijken of die 250 EUR de werkloosheidsval vermindert. Die val is het verschil tussen een uitkering (en alle extra voordelen die die meebrengt, zoals het recht op bepaalde goedkopere tarieven) en een loon (en de nadelen die werk meebrengt, zoals bijvoorbeeld het moeten betalen van vervoer en kinderopvang). Hoe pakt de werklustige Vlaming die vergelijking aan ? Zij/hij kijkt naar het nettoloon dat elke maand op de rekening komt. Daarbij houdt niemand echt rekening met wat er nog eenmalig bijkomt. Die 250 EUR gaat dus veel minder efficiënt zijn dan elke maand 20 EUR toekennen. Liefst via de sociale zekerheid. Maar dat kan Vlaanderen niet – tenzij de federale overheid en/of de sociale partners eraan zouden meewerken. Dus moet daarvoor een oplossing worden gezocht, maar de jobkorting zoals ze nu is lijkt me niet erg efficiënt.

Er is natuurlijk een omweg : de korting creëert ook jobs omdat we ze gaan uitgeven, en er zo bedrijven geld ontvangen dat ze ook kunnen gebruiken om lonen te betalen. Maar ook daarvoor is de korting niet zo geschikt : mensen hebben de neiging om hun courante uitgaven te baseren op hun courante inkomsten (wél zo verstandig) en eenmalige inkomsten belanden gemakkelijker bij de bank. Dus ook op die manier bekeken is de jobkorting niet het best mogelijke gebruik van het Vlaamse budget.

Tenslotte is er de vraag naar wie de korting moet gaan, als ze er dan toch is. Naar de lage lonen, of naar iedereen ? Het grootste effect op de werkgelegenheid krijgen we in elk geval met een korting voor de lage lonen. Maar de belastingdruk is voor iedereen te hoog, en bovendien moeten we opletten voor een lage loonval (mensen die de opslag die ze zouden kunnen krijgen helemaal aan de fiscus moeten afgeven, zouden hun extra inzet voor een eventuele promotie wel eens achterwege kunnen laten…). Een middenweg is dus aangewezen.

Mijn voorstel voor de jobkorting : we behouden het huidige bedrag voor iedereen, we verdubbelen ze voor de laagste lonen en laten die extra korting dan geleidelijk nul worden bij het gemiddelde loon. Bovendien, en dat is cruciaal, zorgen we voor een maandelijkse verrekening via de sociale zekerheid én maken we met de sociale partners de afspraak dat ze de minimumlonen een aantal jaren bevriezen (en in de sectoren met een eigen hoog minimum toelaten dat mensen aan het algemeen minimumloon worden aangeworven). Mijn aanpak is véél moeilijker te realiseren dan wat Open Vld wil én dan wat de Vlaamse regering nu heeft gedaan. Maar het geld wordt zo wel effectief omgezet in meer jobs in Vlaanderen. En daar gaat het toch om ?

Tenslotte moet ik er nog voor alle zekerheid nog bij zeggen dat de jobkorting een beetje kan bijdragen tot het aanpakken van de crisis, maar niet fundamenteel het verschil zal maken. Er is op veel vlakken een andere aanpak nodig, en het zou behoorlijke onzin zijn om dat debat te willen herleiden tot één beperkte maatregel.