Tijdens de laatste gemeenteraadszitting stelde Philip Peeters (Groen!) voor om met de oude en nieuwe raadsleden naar “An Incovenient Truth” te gaan kijken, de film van Al Gore over de opwarming van de Aarde. Philip contacteerde alle fracties en zocht naar de meest geschikte datum. Om zodra die gevonden was vast te stellen dat er meer dan redenen genoeg waren om uiteindelijk toch niet mee te gaan. Zodat gisterenavond alleen N-VA/PLE-collega Kevin Ooye en ikzelf Philip vergezelden naar Metropolis.

Ik heb niet zoveel nieuws geleerd uit de film. Maar Gore brengt alle kennis samen in een boeiend en indrukwekkend geheel. Hij doet de mist die over “global warming” wordt gespuid optrekken en toont overduidelijk aan dat de Aarde in een ontzettend snel tempo opwarmt, dat de CO2-uitstoot daarvan de oorzaak is en dat de gevolgen catastrofaal kunnen zijn. Niet omdat de Aarde als puur “eco-systeem” niet met een ander klimaat zou kunnen omgaan, wel omdat de mensheid de beschaving zo sterk op het “huidige” klimaat (dat van de voorbije 10.000 jaar!) heeft afgestemd dat een klimaatverandering dramatische gevolgen zou hebben. Het gaat immers niet alleen over pure opwarming, maar ook bijvoorbeeld over het omslaan van het hele systeem van zeestromingen – zodat West-Europa als gevolg van de opwarmig dramatisch zou kunnen afkoelen… Gore laat duidelijk zien dat allerlei kleine en wat grotere nieuwsberichten in een groter geheel passen, dat ze puzzelstukjes zijn van een onmiskenbare dramatische wereldwijde crisis.

De film is een ontzettend sterk politiek pamflet. Het moet een droom zijn van elke politicus om een wereldwijd publiek anderhalf uur te kunnen boeien met wat -uiteindelijk- slechts een geïllustreerde speech of lezing is. Om te zorgen dat er geschreven wordt (en daar sluit ik me volmondig bij aan) dat iedereen deze film moet gezien hebben. Natuurlijk is het in de eerste plaats de overtuigende boodschap die daarvoor zorgt. Met een minder sterk verhaal haal je nooit dit effect. Maar je voelt ook dat de op zich nogal oncharismatische Al Gore enorm sterk van de eigen boodschap overtuigd is, weet dat hij gelijk heeft maar er ook heel hard voor wil werken om dat gelijk te doen doordringen. Als hij met dezelfde inzet en overtuiging campagne had gevoerd in 2000, dan was hij nu president van de V.S.. Nooit gedacht dat ik daar nog aan zou toevoegen dat hij dat misschien gelukkig niet is geworden. Ik heb het gevoel dat hij de mensheid met deze film namelijk een grotere dienst bewijst (al is het moeilijk om dat tegenover de invasie in Irak af te wegen, natuurlijk).

Enige minpunt vond ik het onnodig benadrukken van de orkaan Katrina. Ook zonder de klimaatverandering had een dergelijke orkaan kunnen voorkomen, al is de kans erop merkelijk verhoogt. Dus is Katrina relevant, maar niet als een soort dramatisch hoogtepunt – omdat ze toevallig de V.S. raakte, wel als één van de illustraties van het probleem.

Is de opwarming van de Aarde probleem nummer één dat de wereldpolitiek onmiddellijk en doortastend moet aanpakken ? Ja. Is het het enige ? Neen, want oorlog (terrorisme inbegrepen) en zeker armoede staan ook erg hoog op het lijstje. Is het een probleem dat politici op alle niveaus moet bezighouden ? Ja. En hoe hoger het niveau, hoe dringender. Moeten we er lokaal, in Essen, werk van maken ? Ja. Op een pragmatische en niet-ideologische manier moeten we ondermeer hieraan de komende jaren werken.

In de trein hadden we achteraf een discussie over het gebruik van kernenergie. Ik ben daar tegen, omdat het afval veroorzaakt waarvoor we geen oplossing weten. Uit voorzorg gebruiken we het dus liever niet. Maar de omschakeling naar CO2-vrije energie zal tijd en middelen kosten. Ze is bovendien vrij dringend. Misschien moeten we de zaken maar in volgorde aanpakken en voorlopig aanvaarden om nog enkele decennia met kernenergie verder te gaan, terwijl we ondertussen volop investeren in een minder energie-intensieve samenleving, die die energie ook uitsluitend uit alternatieve bronnen haalt. Dat kan met de technologie van vandaag. Om daarna, met de technologie van morgen, het kernafvalprobleem aan te pakken. De economist in mij ziet hierin op het eerste gezicht een “second best” die wel eens veel haalbaarder zou kunnen zijn dan de “first best” die alles tegelijk zou willen aanpakken. Al moet ik toegeven dat ik er voor mezelf nog niet helemaal uit ben.

Tenslotte vind ik het erg belangrijk om de aanpak van de “global warming” niet te verpakken in een protectionistisch oud-links of een alternatief “consuminderen”-verhaal. Een dergelijke vertaling zou de boodschap van de film verdrinken in een voor velen (grotendeels terecht) onaanvaardbare agenda. Een CO2-arme economie moet een groeiende economie zijn, waarbij de vrije markt wordt gebruikt om een regulerende rol te spelen (via technieken als emissierechten en het belasten van externe effecten, ondermeer met rekeningrijden) en waarbij vrije handel in niet-gesubsidieerde producten de norm is. Waarin China, India en overmorgen ook Afrika recht hebben op een even bloeiende economie als de onze. Al zal die van ons er, net zo goed als die van hen, anders moeten uitzien dan vandaag – simpelweg omdat aan een reële prijs heel wat vervuilende producten onbetaalbaar zijn geworden en we er andere voor in de plaats zullen moeten gaan gebruiken.