Tom Bevers

Op mijn kast liggen, toevallig verenigd, mijn twee boeken. Het eerste dateert uit 1997 : “100 jaar Heidebloempje Essen – Een Spiegel van Vlaanderen”. Ik schreef het samen met Guy Van den Broeck, Wim Besters en Rudi Smout. Het tweede is vers van de pers en voorlopig enkel door een erg select publiek in ogenschouw genomen : “Essen in Beeld – Een beeldverhaal over het leven in Essen in 2009”. Echt “auteur” kan je me niet noemen, maar samen met Steven De Laet en (alweer) Rudi Smout deed ik wel de redactie. Aan de buitenkant lijken de twee boeken wat op elkaar, maar binnenin zijn ze onvergelijkbaar. In het eerste stond de tekst centraal, Essen in Beeld is een fotoboek. Overigens heb ik ook een boek gelay-out : “Moeder Heidebrand 1955-1974”. Weer een heel ander soort uitdaging…

Zaterdag wordt het fotoboek officieel voorgesteld en wordt het “eerste” exemplaar overhandigd aan de burgemeester. Ik kijk al uit naar de reacties, maar voor mezelf kan het project in elk geval niet meer stuk. De vele uren werk aan de site en de tijd die ik in het boek heb gestoken werden aangenaam gemaakt door de talloze foto mensen die foto’s hebben opgeladen, bekeken en becommentarieerd. En door de vlotte en aangename samenwerking met alle betrokkenen, in de eerste plaats -en zeker de laatste maanden- met Rudi en Steven.

Toch ben ik ook blij dat het (bijna) achter de rug is, al moet er nog heel wat “nazorg” gebeuren. Komt er ooit een volgend boek dat ik mee onderteken ? En wat voor één dan ? Wie weet. Misschien weer wel helemaal iets anders. Of net niet. Maar het zal in elk geval niet voor de eerste paar jaar zijn !

Met een geslaagde 38e Ronde van Essen zit de zomer van 2010 er weer op. Ondanks het slechte weer vonden weer heel wat kinderen en hun ouders dagelijks de weg naar de (zich verplaatsende) Ronde-omloop. Ik mocht weer instaan voor de foto’s – en af en toe ook voor nietjes en andere onmisbare Ronde-onderdelen.

Omdat de gemeenteraad dit jaar pas op 31/8 valt kon ik er zelfs nog eens de hele week bij zijn. Al verbaasde het me niet dat er op dinsdag aan het College (in Hoek dus) werd gezakloopt. Dat is al decennia zo, en hopelijk zal het nog lang zo blijven !

Dit weekend liep in de Oude Pastorij de tentoonstelling “Essen onder de kromstaf”, over de impact van het beheer door de abdij van Tongerloo van onze gemeente (en Kalmthout/Huybergen).

De tentoonstelling, waarvoor (alweer) vooral Maria Gommeren had getekend, was zeker de moiete. Maar ik heb vooral de inleiding op vrijdag door historicus Dries Kools gesmaakt. Zijn uiteenzetting over de verschillende hoeven die de abdij doorheen de eeuwen in onze streek bezat en verpachtte -aangevuld met actuele foto’s van de betrokken locaties- heeft alvast mijn blik op de lokale geschiedenis verbreed.

Daarnaast was ik nog niet in het vernieuwde torentje geweest – ook vóór de restauratie ben ik er trouwens nooit binnengestapt. Het zou een mooie plaats kunnen zijn om permanent de geschiedenis van de Oude Pastorij en de link met het bredere kader aan bod te laten komen.

Dag op dag twee jaar geleden registreerde ik de domeinnaam esseninbeeld.be; wie wil kan het nakijken bij DNS Belgium… Vandaag is het een beetje de verjaardag van “Essen in Beeld” dus, al heb ik die vorig jaar pas op 8 augustus gevierd : de dag waarop ik voor het eerst een mail kreeg die meldde dat er een foto was opgeladen. Er zijn er ondertussen ruim meer dan 25.000 gevolgd.

Op de site is het heel wat rustiger geworden, maar dat wil niet zeggen dat de activiteit rond Essen in Beeld stilgevallen is. Integendeel : we zijn druk aan het werken om de scherpe kantjes van het fotoboek af te vijlen. Dat boek samenstellen was geen eenvoudige opdracht, zoals ik hier eerder al eens heb geschreven. En het uiteindelijke resultaat zal per definitie voor discussie vatbaar zijn. Elk van de 656 foto’s die uiteindelijk de selectie gehaald hebben verdient een plaatsje, maar nog honderden andere hadden er even goed in kunnen staan. Toch zijn Steven, Rudi en ik blij met het resultaat zoals wij het nu op ons scherm te zien krijgen. Als het uiteindelijk ook zo op papier raakt, zullen we tevreden mogen terugblikken op een project dat twee jaar geleden wel heel moeilijk in te schatten was.

Er staan ook foto’s in die ik zelf heb gemaakt. Dat was onvermijdelijk, natuurlijk, nadat ik een heel jaar met een toestel heb rondgelopen. Net zoals Rudi en Steven ben ik erg streng geweest voor mijn eigen foto’s. Zoals zij misschien hier en daar verbaasd zijn over de foto’s van hen die ik heb geselecteerd, ben ik het af en toe over mijn foto’s die hun selectie hebben gehaald. En vervolgens over wat de lay-out daarmee heeft gedaan, want waar en hoe een foto in het boek komt is grotendeels het werk van de “art director” – zo heet dat tegenwoordig blijkbaar.

Als ik door Essen fiets, betrap ik me er in elk geval nog steeds op dat ik af en toe voor mijn ogen een rechthoekig kader zie opduiken dat ik ook nog wel had willen vastleggen. 15.460 foto’s, om precies te zijn, komen niet in het boek. Daarmee hadden we dus nog een kleine 25 alternatieve fotoboeken kunnen vullen. Maar hoeveel boeken zouden er kunnen worden samengesteld met al die nooit gemaakte foto’s, de plekjes en de momenten die eigenlijk gefotografeerd hadden moeten zijn ?

Eén foto is gelukkig niet geselecteerd, want het gaat om een vervalsing : dit kunstwerk blijkt helemaal niet van een Essense kunstenaar ! Of althans : het hing niet op de tentoonstelling. Al was het er wel, in zekere zin…

Overigens heb ik de site een beetje aangepast, om de verjaardag te “vieren”. Daardoor zijn de de foto’s van 2009 niet meer bereikbaar vanuit de thuispagina. Een kwestie van de honger naar het boek wat aan te scherpen…

Tenslotte moeten we toch ook nog eens nadenken wat we met de meer dan 10.000 oude foto’s die we bijeenbrachten gaan doen. Archiveren, uiteraard, en benutten voor De Spycker. Maar zit er toch niet meer in ?

Roefel is een mooie traditie in Essen. Dit jaar voor de 17e keer, en het evenement bleek meer dan springlevend : veel kinderen bleken geroepen, en jammer genoeg minder uitverkoren om in het traject van hun keuze te kunnen meegaan. Ik mocht weer foto’s maken, dit jaar bijgestaan door een tweede fotografe én door echte Roefelfotografen. De kinderen kregen inderdaad zelf het toestel in handen, en zorgde voor extra veel foto’s met soms al eens een andere kijk. Je vindt de foto’s hier.

De jeugddienst, de vrijwilligers van de stuurgroep, de begeleiders en zéker de middenstanders en verenigingen die zich mee inschakelden in een traject verdienen ook dit jaar weer een grote pluim op hun hoed – en dat geldt uiteraard ook voor mijn privé-chauffeur. Hopelijk staan ze er volgend jaar weer. Ik zal ze met graagte opnieuw kieken.

Sinds 15 februari ziet de website van Essen in Beeld er anders uit. Daarmee is ons project nu ook zichtbaar in de tweede fase aanbeland : die waarbij uit 16.000 foto’s een fotoboek van (wellicht) 128 blz. zal worden gedestilleerd. Dat betekent dat Steven, Rudi en ik al die duizenden foto’s opnieuw moeten bekijken. Een aangename taak, want het is een unieke kans om het hele jaar opnieuw te beleven.

Maar niet gemakkelijk. Ik was natuurlijk een regelmatige bezoeker van de site. Maar zoals wellicht voor de meesten het geval was viel bij mij toch vooral steeds de “laatst opgeladen nieuwe foto” op. Omdat die niet altijd meteen een foto was met een blijvende waarde, moet ik eerlijk toegeven dat ik de kwaliteit van het verzamelde fotomateriaal wat heb onderschat. Achter die laatste foto gingen vaak heel mooie beelden schuil. Zodat er heel moeilijke keuzes gemaakt moeten worden. Met wat ik na een eerste selectie overhield kunnen honderden bladzijdes gevuld worden, alleen al voor de thema’s waar ik de eerste schifting doorvoer.

Het boek zal dus onvermijdelijk teleurstellen door wat er niet in zal staan. Sommige heel waardevolle foto’s zullen het niet halen. Het doet soms echt pijn om bepaalde beelden uit de “longlist” te halen, en dan moet de “shortlist” nog gemaakt worden. Maar ik geloof ook dat de foto’s die wél in het boek zullen komen een uniek beeld van Essen zullen schetsen. Een heel ander beeld dan de website ook. Wordt vervolgd, in het najaar…

Cis Kerstens is overleden. Op honderdjarige leeftijd, tenminste als je het naar voltijdsequivalenten omrekent.

Gedurende jaren stond op een Essense fuifaffiche “DJ Stancis” zoals er “vrij van zegel” opstond : als een vast gegeven. Cis heeft meer dan één generatie Essenaren muziek -goede muziek- geschonken. Met een draaitafel, een paar lampen en een serie plaatjes of CD’s (die als het slechte waren de zaal in werden geslingerd) bepaalde hij het Essense fuifcircuit.

Legendarisch was de strijd tussen hem en Rex-uitbater Martin Soeterbroek wanneer ’s nachts het feest moest worden beëindigd. Martin wilde het feestje stoppen, Cis wilde doorgaan. De winnaar was altijd dezelfde, de morele winnaar altijd Cis.

Met zijn Magazijn maakte hij zelfs zijn eigen Rex – wat volgens mij de eerste aanzet is geweest die heeft geleid tot een gemeentelijke fuifzaal.

Zelf heb ik niet zo veel contact met hem gehad, DJ’s regelen was altijd de bevoegdheid van iemand anders – waarbij soms verbazend voordelige deals kon worden afgesloten met hem, dat weet ik wel. Maar met hem is wel een stukje jeugd ten grave gedragen. En lang niet alleen van mij, integendeel.

Volgende week staat de uitbreiding van het gemeentehuis op de agenda van de gemeenteraad. We verstuurden daarover gisteren een persbericht. Ik hoop dat we op die manier toch nog een beetje een debat kunnen uitlokken. Want de voorbije weken kreeg ik de indruk dat de discussie al lang voorbij wordt geacht. Terwijl ze voor mij nog niet is begonnen.

Laat ik maar beginnen met te stellen dat ambtenaren over een ruime en aangename werkomgeving moeten beschikken. Dat geldt uiteraard niet alleen voor federale ambtenaren, ook voor lokale… Daar gaat het dus niet over. En als dat dan geld kost, dan moet dat maar worden uitgetrokken. Dus gaat het me op zich ook niet over het prijskaartje van 1,5 miljoen EUR. Als dat nodig is, dan is dat maar zo.

Toch vind ik dat het schepencollege de bal misslaat door uit de gegevens die nu voorliggen te besluiten dat een uitbreiding van het gemeentehuis onafwendbaar is. Daarbij stoort het me geweldig dat het gebouw (dat er nog lang moet staan) moet worden aangepast aan het organogram van het bestuur (dat is per definitie veranderlijk). Ook de obsessie dat alle diensten onder één dak moeten zitten stoort me enorm. Als er op vijf minuten wandelen extra ruimte kan worden vrijgemaakt, dan zie ik echt niet in hoe het daar huisvesten van enkele mensen de werking en de dienstverlening in het gedrang kan brengen. Zeker niet als er voor wordt gekozen om de inrichting van het gebouw af te stemmen op de behoeften van de burger, met één loketruimte waar je voor alle courante diensten terechtkan (een identiteitskaart, vuilniszakken, inkomkaarten voor een voorstelling, een kleine inlichting over bouwen en verbouwen…). Dat kan volgens mij perfect georganiseerd worden.

Ik vind 1,5 miljoen niet te veel geld. Maar wel als het onnodig wordt uitgegeven, omdat andere oplossingen met erg zwakke argumenten al vooraf van tafel worden geveegd. Hopelijk houden sommigen binnen CD&V en sp.a het dossier toch even wat beter tegen het licht, alvorens hun raadsleden dinsdag stemmend het debat vroegtijdig beslechten.

Die conceptuele discussie vind ik persoonlijk ook veel belangrijker dan de architecturale. Daar kan en mag je ook van mening over verschillen, maar dat is uiteindelijk toch meer een verhaal van “smaken en kleuren”. Laten we het daarover (hoe willen we bouwen) hebben nadat we grondig hebben besproken wat we willen bouwen.

Het gemeentehuis verdient een ruimer draagvlak dan de 49% van de bevolking die de meerderheidsraadsleden vertegenwoordigen. Mits een goed besluitvormingsproces kan dat er ongetwijfeld ook komen. Maar dat zal niet lukken als het dossier nu al in de raad zijn beslag moet krijgen. Dat zou ik erg jammer vinden.

150 jaar parochie Hoek. Betwist gebied tussen Huybergen, Kalmthout en Essen. Grensgeval in een grensgemeente. Eén van de twee dorpen in Essen die de naam “dorp” nog waardig zijn. Daar over de beek. Maar hoe lang zal dat in Horendonk nog duren ? Achtergesteld gebied. Soms echt, vaak vooral ingebeeld. Wie in de hoek gaat staat, kan er niet in gezet worden. Wat op zichzelf, maar smekend om aandacht. Calimero, maar dan met veel veerkracht. Viert 150 meer dan 850. Stond er wel toen het er op 6 september moest staan. En hoe. Typisch.

Klasseloze maatschappij van boeren en arbeiders. Zoals de DDR destijds, nu alweer twintig jaar geleden. Communisten onder de kerktoren, niet achter een muur. Toch niet van steen. Waar de veearts nog belangrijker is dan de huisarts. En geen van beiden meer aanzien heeft dan de boer met de meeste velden of koeien. Rebels, maar wel trouw aan CD&V. Tenzij misschien in de beslotenheid van het stemhokje, wie zal het zeggen ? Verdoken plaatsje waar de halve wereld aan de toog van Bostella te vinden is. Anonieme plek waar de mensen elkaar nog kennen. Voor elkaar klaarstaan. En waar zich verstoppen dus niet kan. Er is dan ook niets te verbergen.

Hoewel, volgens sommigen zit er veel geld. De fiscus twijfelt. Gelukkig weet hij de weg niet. Ondanks de wegwijzers. En de eigen straatnaamborden. Voorwerp van spot, waar de krant elke week op het plein wordt voorgelezen. Zo hoorden we het vroeger. Het blijkt niet waar, op het plein worden alleen frieten verkocht. En in het café worsten en bloemkool. Of wat je maar had gewild. Probeer wel fatsoenlijk te parkeren.

Object van heimwee naar de tijd van de ansichtkaarten met dorpswegen van kasseien. Maar wat maken die een lawaai. Dorp zonder fietspad. Dat telkens weer de belofte ervan gelooft. Waar één winkel alles verkoopt. “Het geschiedenisboek is te koop in Het Graantje !” Waar anders, denk je dan. Dorp met een eigen t(H)oekomst, die begint met een nieuw kerkhof. En een bloemenpoort. Dan zal alles opgelost zijn. Kunstenaarsdorp, ons eigen Sint-Martens-Latem. Maar dan zonder School. Of toch bijna. Nu zijn er nog twee. En twee kerktorens ook. Maar die ene telt niet mee. De kerktoren, bedoel ik. En de school ook niet. Het schooltje is ook al geen school. Meer. Dorp dat zichzelf wil redden. En dreigt soms net daardoor zichzelf te verliezen. InZicht zonder UitZicht doemt.

Parochie van gepensioneerden. Die het dorp elke dag springlevend houden. City. Zoals New York. If I can make it there, I can make it anywhere. Meer vee dan mensen has made it here. They do it their way.

Gesloten gemeenschap met een open geest Eén straat, maar veel wegen. Die allemaal naar nergens leiden. Waar rust nog een betekenis heeft. En dus heel wat valt te beleven. Hoekig in de omgang. Gelukkig maar.

Denoek. Eind van de wereld, achter het (voorgelezen) gazettenpapier. Mooiste stukje van Essen. Om van te houden.