Archief van
Categorie: Buitenland politiek

Stoppen !

Stoppen !

De gemeenteraad van gisteren werd gedomineerd door twee punten die door de cd&v-oppositie werden geagendeerd. In de eerste plaats bespraken we een motie over Gaza. De versie van cd&v werd grondig herwerkt door Emma Lambregts (Vooruit) en mezelf, en leverde een resultaat op waar ik best tevreden mee ben. Het is een evenwichtige tekst, vrijwel unaniem gedragen -op enkele onthoudingen bij enkele stukjes ervan na- die duidelijk maakt dat we ons als Essen bewust zijn van onze bescheiden plaats op de wereldkaart en de beperkte bevoegdheden die we als gemeente hebben, maar die wel aangeeft dat er een grens werd (en wordt) overschreden.

In de toelichting bij de amendementen van N-VA/PLE en Vooruit heb ik dit gezegd : “Collega’s, het belangrijkste is evenwel niet de woordkeuze, wel de boodschap die we als Essen willen geven: we zijn heel bekommerd over het conflict tussen Israël en Palestina, en de richting die het is uitgegaan. Dat is op zich een heel complex probleem, dat het resultaat is van duizenden jaren geschiedenis, een geschiedenis waar we ook hier in Europa een niet altijd even fraaie rol in hebben gespeeld. We kennen hier ook wel iets van genocides. Heel die analyse willen we niet maken, maar we willen wel heel duidelijk maken dat het buitensporige geweld dat de regering-Netanyahu gebruikt in Gaza onmiddellijk stopt. Hier trekken we de lijn, welke kleur die ook heeft.”

Een stukje van de inspiratie daarvoor vond ik in een taxi in Athene, twee dagen vóór de gemeenteraad. De chauffeur wist ons vol overtuiging te vertellen dat alles wat er in het land misliep, te beginnen bij een recente platte band, de schuld was van de joods-Duitse lobby – en dat het allemaal beter was onder het kolonelsregime in zijn land. Enkele nazi’s hebben zich ongetwijfeld omgedraaid in hun graf (of eerder aan het spit in de hel), maar het toont wel aan de spoken uit het Europese verleden niet dood zijn, en het herinnert aan onze verantwoordelijkheid tegenover Israël én de Palestijnen.

Het tweede punt ging veel rechtstreekser over Essen. Het verkeerslicht dat tien jaar geleden in Hoek werd geplaatst werd op oranje knipperlicht gezet. In overleg met de politie oordeelde het schepencollege dat dit veiliger is. Het rode licht wordt namelijk te vaak genegeerd, waardoor het groen licht voor de voetgangers een vals gevoel van veiligheid geeft. Dat is een moeilijke afweging, maar wel één die ik helemaal volg.

Toen de verkeerslichten werden geplaatst heb ik in de gemeenteraad al gezegd dat Essen niet de gemeente mocht worden waar je ongestraft door het rood mag rijden. Jammer genoeg is dat van bij het begin misgelopen, door niet meteen de juiste camera’s te plaatsen. En eigenlijk is het nooit meer goed gekomen. Ik heb ook mee in het verkeerslicht geloofd, maar na tien jaar moet ik vaststellen dat het geen goede keuze is geweest. De doorgang van de Moerkantsebaan had anders aangelegd moeten worden, om de snelheid af te remmen. Die snelheid wordt trouwens wel omlaag gehaald door het oranje knipperlicht, zo bewijzen de cijfers, al zou ik het liever met een infrastructurele ingreep zien. Maar in afwachting daarvan is het oranje licht de beste keuze. Met alle respect overigens voor wie een andere keuze maakt : we willen allemaal zo weinig mogelijk en liefst geen verkeersslachtoffers.

Cd&v wilde de verkeerslichten wel terug rood en groen laten worden. Ze kregen de steun, via een petitie, van een aantal omwonenden. Maar de gemeenteraad gaf hen over de hele lijn ongelijk. Toegegeven, in een ideale wereld stopt iedereen voor rood. Maar soms (en alleen in het verkeer !) is oranje toch beter.

Naar de Filistijnen

Naar de Filistijnen

Ik nam me voor om eindelijk mijn mening uit te schrijven over wat er gebeurt in wat men vroeger het Heilig Land placht te noemen. Omdat wie mij kent weet dat ik daar natuurlijk een mening over moet hebben, en dat het niet hebben van een mening ook wel een stuk van schuldig verzuim is. Natuurlijk ben ik het niet verplicht : ik heb me als gemeenteraadslid geëngageerd om een mening te hebben over wat er in Essen gebeurt, en om die uit te dragen en te verdedigen. Maar dat engagement stopt al ten zuiden van Wildert – laat staan dat ik een opinie moet hebben over wat er ten zuiden van Cyprus gebeurt. Toch vind ik dat ik er niet onderuit kan.

Maar ik heb een probleem. Ik wist dat ik hier vroeg al wel eens over het Israëlisch-Palestijnse conflict had geschreven, dus ik dacht : ik zoek het even op, zodat ik mezelf niet tegenspreek. En zo las ik dus dit stuk, uit 2014, toch alweer meer dan tien jaar geleden – van vóór de invoering van de activeringsheffing in Essen, alleszins. Vervelend genoeg blijk ik aan die tekst eigenlijk zo goed als niets te willen toevoegen. Tenzij misschien om vast te stellen dat ik na tien jaar alleen maar de overtreffende trap kan gebruiken van wat ik toen schreef : Hamas heeft in oktober 2023 getoond dat het een ronduit terroristische organisatie is, die niet geïnteresseerd is in vrede of het welzijn van het Palestijnse volk. En de regering-Netanyahu heeft sindsdien even goed laten blijken dat een vreedzame oplossing voor het conflict haar niet interesseert – en is vervolgens noch min noch meer overgegaan tot een genocide.

Je kan in dit conflict zeer veel meningen verdedigen, met een grotere of kleinere legitimiteit, zoals ik dus ook in 2014 schreef. Maar de enige min of meer realistische en redelijk aanvaardbare oplossing, met een zekere basis in het internationaal recht, blijft het naast elkaar bestaan van twee samenwerkende maar onafhankelijke staten, Israël en Palestina. Een Eretz Israël met “Bijbelse” grenzen of een Palestina “from the river to the sea” zijn wat mij betreft onrealistische, onhaalbare en ook onaanvaardbare denkbeelden, hoe aantrekkelijk sommige argumenten in de ene of de andere richting ook klinken. Dus het zal ooit moeten, goedschiks of kwaadschiks, die tweestatenoplossing. Vol met moeilijke, pijnlijke, onrechtvaardige, hopelijk ook innovatieve en pragmatische compromissen. En ondertussen moet al wat die oplossing in de weg staat veroordeeld worden. Hamas en Netanyahu op kop – maar die eerste is door de tweede ondertussen wel onthoofd. Ook dat was legitiem, maar de kinderen in Gaza betalen er vandaag een veel te hoge prijs voor dat de wereld tegen de Israëlische regering niet ondubbelzinnig “tot hier en niet verder” durft zeggen. En vervolgens die tweede staat uitbouwt terwijl ze het blijvend bestaansrecht van de eerste mee garandeert.

Home sweet home !

Home sweet home !

US go home ! Hoe vaak hebben we die strijdkreet niet gehoord in West-Europa. Vooral vanop links, als protest tegen de imperialistische en kapitalistische politiek van de Verenigde Staten, die ook bij ons een grote invloed uitoefende – en ons terloops beschermde tegen de Sovjets en andere dreigingen, maar waren die wel zo reëel ? Ook extreem-rechts had het niet altijd voor de Amerikanen, want te liberaal en te globalistisch. Nu de VS inderdaad blijkt zich in het eigen huis terug te willen trekken, staan die zekerheden plots op de helling. Zó hadden we die „go home” ook niet bedoeld, eigenlijk. En een deel van het oorlogsleed dat de VS in de loop der jaren aanrichtte was mogelijk toch ook in ons belang. Zouden we overigens die raketten in Kleine Brogel niet kunnen overkopen, als de Amerikanen ze zouden willen weghalen ?

Voor extreem-rechts valt het nog wel in te passen in het plaatje, als ze de sprong kunnen maken dat Russisch imperialisme fel bestreden moest worden zolang het met een links-dictaroriaal sausje werd opgediend, maar verwelkomd moet worden nu het rechts-dictatoriaal wordt aangestuurd. Dat blijkt voor sommigen wel, maar voor anderen niet gemakkelijk – ook Dewinter, Le Pen en Farage moesten zich de voorbije weken in bochten wringen, Weidel blijkt daar minder last mee te hebben.

Maar ik wil het hier vooral over democratisch links hebben. US go home. Welaan dan, nu tevreden ? En over democratisch rechts, dat de VS altijd heeft toegejuicht als onmisbare trans-Atlantische partner. Terecht, zo blijkt. Maar daar is natuurlijk ook een prijs voor betaald : al te vaak moest VS-optreden dat niet in het belang van Europa en de democratie was tegen wil en dank goedgepraat, verdedigd, gesteund worden. Het Midden-Oosten, een buurregio waar onze Europese beschaving historisch en geografisch mee verbonden is, is al te vaak door het State Department mismeesterd. We stonden erbij en keken ernaar – we betaalden de prijs voor de Amerikaanse bescherming. Een politieke prijs, waarmee we een financiële prijs grotendeels vermeden. Of toch niet helemaal, want de wapens die we wél kochten kwamen natuurlijk uit de VS.

We zouden het hele politieke gevecht nu nog eens kunnen overdoen. Wie had er gelijk ? De Atlanticisten of de „US go home”-betogers ? Maar het lijkt beter om elkaar lichtjes beschaamd aan te kijken en toe te geven dat de twee paradigma’s niet langer opgaan, en dat onze favoriete vriend/zondebok een strategische concurrent, mogelijk een tegenstander (met weliswaar een aantal gelijklopende belangen) en wie weet op een dag een vijand is geworden. Daar hadden beide kampen niet echt rekening mee gehouden, maar de idioot en would be dictator in het Witte Huis is tot alles ons staat, en er lijkt op heden erg weinig animo te zijn in zijn land om hem op welke manier dan ook te stoppen of af te remmen. Zodat het ook niet duidelijk is wat de Amerikannen nu zelf als dwaasheid beschouwen, en wat als een misschien wat al te geprononceerde manier om de waarheid te zeggen. Alleszins hebben we in Europa weinig andere keuze dan de democratische rangen te sluiten. Waarna we samen het leiderschap aan centrum-politici toevertrouwen – Macron, Starmer, Tusk, Merz… om snel een realistische en net daarom uiterst ambitieuze Europese koers uit te tekenen. Het alternatief is een imperialistisch Rusland dat zich deze keer niet even voorbij Berlijn door een ijzeren of ander gordijn gaat laten tegenhouden. Dus licht de grens iets ten Oosten van Tartu. Daar begint óns huis.

Je moe nie huil nie

Je moe nie huil nie

Essen heeft een reeks partnergemeenten. Essen-Oldenburg is de oudste, maar we werken ook samen met Žilina, Hradištko, Witzenberg en sinds kort ook met Bolekhiv.

Stel nu even dat één van onze partnergemeenten die band wil verbreken, op basis van volgende redenen :

  • De schietpartijen in Anderlecht
  • Controversiële uitspraken van Raoul Hedebouw
  • De invoering van de omstreden meerwaardebelasting

Wat zou onze reactie dan zijn ? Inderdaad, we zouden denken dat ze daar zot zijn geworden.

Gisteren bracht Vlaams Belang de volgende vraag in de gemeenteraad :

Witzenberg

Het Vlaams Belang is al langer bezorgd over het anti-blanke klimaat in Zuid-Afrika, en aangezien wij een samenwerkingsverband hebben met de Zuid-Afrikaanse gemeente Witzenberg zijn wij genoodzaakt om hierover enkele vragen te stellen. Het opvallendste element daarbij zijn de Plaasmoorde, brutale gewelddaden van veelal zwarte bendes tegen blanke boeren, hun eigendommen en personeel. En daar kwam dus de uitlatingen van Julius Malema, leider van het extreemlinkse Economic Freedom Front, bovenop, die onverholen oproepen tot het uitmoorden van blanken. Zijn uitspraken passen in het bredere klimaat van anti-blank racisme en geweld dat de extreemlinkse regering van het ANC.

Ondertussen heeft de huidige Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa een omstreden wet ondertekend die het mogelijk maakt om het land van deze boeren te onteigenen zonder compensatie.

Vragen:
– Met de bovengenoemde feiten is het voor onze gemeente nog wenselijk om het samenwerkingsverband met Witzenberg nog in stand te houden? Of tijdelijk On Hold te zetten
– Gaat de gemeente formeel hun bezorgdheid hierover overbrengen aan Witzenberg?

(Spelling en grammatica uiteraard voor rekening van het VB.)

Dirk wees er als raadsvoorzitter op dat het een vergadering betrof van de gemeenteraad van Essen, niet van het parlement van Zuid-Afrika, en Helmut antwoordde terecht ook vanuit lokaal perspectief :  we hebben met Witzenberg een partnerschap in wederzijds respect.

Maar het lijkt mij nuttig om wel even perspectief aan te brengen. Wie immers een vraag stelt op basis van verdraaide feiten in Zuid-Afrika, kan zich morgen even goed op onwaarheden over onze eigen gemeente baseren. Even fact checken, dus.

  • Eerst de “Plaasmoorde” zelf. Er worden blanke boeren vermoord in Zuid-Afrika. Veel te veel. Maar het gaat om 0,003% van het totaal aantal moorden in dat land, en er kan niet worden aangetoond dat er enige systematiek achter zit. Zuid-Afrika is een veel te gewelddadig land – en uiteraard valt geen enkele moord goed te praten. De „Plaasmoorde” is echter grotendeels een mythe, volgens Wikipedia onderdeel van een complottheorie.
  •  „De extreem-linkse regering van het ANC” dan. Sinds vorig jaar bestaat de Zuid-Afrikaanse regering niet meer enkel uit het ANC. Het is een zeer brede regering. Maak bijvoorbeeld kennis met Pieter Groenewald, de minister van gevangeniswezen. Zijn Vryheidsfront Plus lijkt me geen typevoorbeeld van extreemlinkse partij. Het is een eerder conservatief gezelschap dat opkomt voor de onafhankelijkheid van de Afrikaanstalige Kaap. Mocht het VB zich in hun standpunten herkennen, dan is dat geen toeval. Die partij zit in de regering. De minister van landbouw, bevoegd voor de boeren dus, is John Steenhuisen van de centrum-rechtse Demokratiese Alliansie. Die partij levert overigens ook de burgemeester van Witzenberg.
  • Niet in die regering : de Economic Freedom Fighters van Julius Malema. Dat is een extreem-linkse populist. Gevaarlijk ook. Hij heeft weliswaar niet echt “onverholen opgeroepen tot het moorden op blanken”, wat uiteraard ook in Zuid-Afrika gewoon verboden is, maar hij zoekt wel de rand op – al dateren zijn meest onverstandige uitspraken alweer van een aantal jaren geleden. Het is een onfris heerschap, die overigens uit het ANC werd gezet. Zijn partij haalt in Witzenberg iets minder dan 3% van de stemmen, nationaal 9,5%. Ik zeg het node, maar het VB is meer representatief voor Essen dan de EFF voor Witzenberg.
  • President Ramaphosa is overigens ook niet meteen een links icoon. Tussen 1996 en 2012 maakte hij carrière in het bedrijfsleven, onder meer als eigenaar van McDonald’s Zuid-Afrika. Maar hij tekende inderdaad de onteigeningswet, en die is omstreden. Nu heeft elk land een regeling voor onteigeningen. Als gemeente zetten we die wel eens in, als ze de enige mogelijkheid is om bijvoorbeeld een fietspad te realiseren. Dan geldt er natuurlijk een compensatie. De Zuid-Afrikaanse wet laat blijkbaar toe land dat volstrekt ongebruikt is zonder compensatie te onteigenen. Dat gaat wat mij betreft wat te ver, maar om het nu als reden te zien om het hele land en alle gemeenten erin te verketteren, dat lijkt me ook wat overdreven. De al genoemde (centrum-)rechtse partijen zijn overigens tegen de wet, maar ze blijven toch in de regering.

Het VB moet kiezen. Ofwel wil de partij gefundeerd mee nadenken over het Essense beleid. De tussenkomst over het bestuursakkoord gisteren leek me een eerlijke poging daartoe. Ofwel wil ze op basis van wat er op X aan halve waarheden of hele leugens verschijnt wat aan de kant staan roepen. De beide combineren gaat niet gemakkelijk zijn.

Een week is een eeuwigheid

Een week is een eeuwigheid

De week waarin de wereld veranderde. Minder dan een maand na zijn tweede eedaflegging is definitief gebleken dat de tweede termijn van Trump fundamenteel anders wordt dan de eerste – zoals wellicht iedere verstandige waarnemer zag aankomen, maar tegen beter weten in hoopte dat het opnieuw zal gaan zoals de eerste keer. Die eerste termijn was erg slecht voor de wereld en voor de VS, maar Trump werd afgeremd, bijgestuurd, onder controle gehouden door vaak erg conservatieve maar niet ondemocratische, niet roekeloze en niet onverstandige lieden in zijn regering en administratie. Niets van dat nu. De nieuwe Trump stelde een hofhouding samen met trouwe volgelingen die indien ze al niet geheel van het padje af zijn bereid zijn om alle dwaasheden en gevaarlijke extreem-rechtse denkbeelden van de president te volgen. Binnen de Republikeinse partij durven weinigen nog opstaan tegen het MAGA-Blok. Met Elon Musk heeft Trump bovendien zowel een propagandaminister, een steenrijke financier en een leerling-tovenaar die bereid is om op elk domein eerst te doen en dan te denken – het buitenzetten van de mensen die het kernwapenarsenaal beveiligen werd op tijd teruggedraaid, maar hoe effectief zijn mensen nog die je eerst ontslaat en dan terug aanneemt, en vooral : hoe pakt het de volgende keer uit ?

Hoe het ook zij, de VS wordt tot nader order bestuurd door een regime dat gelooft in leugens, samenzweringstheorieën, fake news en Russische propaganda. De uitspraken van Trump over Oekraïne, die van vice-president Vance in Munchen en de onderhandeling in Saoedi-Arabië met het Poetinregime hebben duidelijk gemaakt dat de VS is het beste geval een uiterst onbetrouwbare bondgenoot is geworden – in het slechtste geval een tegenstander van Europa. Bij Trump ga je altijd best uit van het slechtste geval. Dat is een verandering van het paradigma dat minstens sinds Pearl Harbour maar mogelijk sinds het tot zinken brengen van de Lusitania de Atlantische relatie bepaalde.

Dat vereist een verenigde Europese reactie. Gelukkig neemt de Franse president Macron het leiderschap op. Hopelijk beseft iedereen de ernst van de situatie en noodzaak om snel te handelen. En aangezien de VS nogal sterk blijken in het “out of the box” denken (kregen we hen maar terug in de box) zullen we dat zelf ook moeten doen. Op één of andere manier moet snel een Europese strategische ruimte tot stand komen met de EU en het VK (ook premier Starmer nam zijn verantwoordelijkheid deze week), met Moldavië en Oekraïne en al wie nog verder naar het oosten ook mee, en bij voorkeur ook met Canada. Met een politieke, militaire en economische poot. Hoeveel tijd daarvoor is ? Een week of zo.

Thue recht und scheve niemand

Thue recht und scheve niemand

Ik ben in Gdańsk, voor een conferentie georganiseerd door het Poolse EU-Voorzitterschap. Op een historische locatie : het “European Solidarity Centre” is gebouwd op de terreinen van de voormalige Leninscheepswerf.

Hier is het begonnen. Onder leiding van Lech Walesa startte hier de staking die uiteindelijk de val van het communisme in Polen en bij uitbreiding in heel Oost-Europa zou veroorzaken. Met de eis voor een vrije vakbond en voor het recht op staking. In het Centre is een mooi museum ingericht over die strijd, over Solidarność, de stakingen, de staat van beleg en hoe uiteindelijk de Communistische Partij van Jaruzelski het pleit verloor. En ook over de onvergetelijke rol van paus Johannes-Paulus II, het politieke genie van die man, zijn redenaarstalent en zijn overzettelijkheid. Bij velen is hij in de herinnering gebleven als de oude, mompelende, oerconservatieve man die het misbruik in zijn kerk niet erkende. Allemaal waar, maar er was ook de visionaire leider die het geloof gebruikte om de dictatuur in zijn land omver te werpen.

Hier rondlopen bleek me meer te ontroeren dan ik had gedacht. Je voelt de hoop en de wanhoop van de arbeiders die hier niet zomaar opkwamen voor wat betere arbeidsvoorwaarden of (godbetert) tegen vervroegd pensioen op 55 – maar staakten voor vrijheid en democratie. Het is onmogelijk om er geen lessen in te zien voor vandaag, onmogelijk om niet te denken aan nieuwe dictaturen en nieuwe Sovjets die proberen hun buurlanden te onderwerpen. Niet alleen de democratie won hier de strijd, maar ook het verenigde Europa. Zonder Solidarność eindigde de EU aan het IJzeren Gordijn. Wat hier werd gerealiseerd mogen we nooit opgeven. Want deze stad zag ook de keerzijde : de eerste schoten van de Tweede Wereldoorlog werden ook hier gelost – in wat toen de Vrijstaat Dantzig was. Hier beseffen ze het alleszins : de Russische beer is vlakbij en we horen zijn gegrom, en Kyiv is van ons allemaal.

Overigens is Gdańsk een bijzonder mooie stad, met een combinatie van Nederlandse en Noordduitse stijlelementen – die ze dankt aan haar status als voormalige Hanzestad. Ze doet aan Amsterdam denken, een beetje aan Gent ook, met af en toe een glimp van de Oostenrijkse flair van Krakau. Een prachtige bestemming voor een citytrip – maar misschien toch in een iets warmere periode van het jaar.

Voorwaarts !

Voorwaarts !

Elon Musk heeft gelijk. Maar haal dat zinnetje vooral niet uit zijn context. Ik zou het niet doen (ik wil me voorlopig geen nieuwe processen op de hals halen), maar ik begrijp volledig waarom hij door velen als nazi wordt gekwalificeerd. If it looks like a duck, swims like a duck, quacks like a (Donald ?) duck…

Toch geeft Musk op één punt onmiskenbaar de juiste marsrichting aan – pun intended, al hoop ik dat de mars niet in ganzenpas hoeft (als het eruitziet als een gans, zwemt als een gans, snatert als een gans…). We moeten als mensheid inderdaad naar Mars. En vervolgens verder.

Als we wat we hier op Aarde hebben opgebouwd willen bestendigen, wat verre van perfect is, maar de moeite waard om te bewaren, dan moeten we als mensheid ook naar andere oorden uitkijken. We zijn dat aan onszelf en onze exploratieve geest verplicht, maar ook aan de rest van het Leven, aan de Schepping zoals je wil. We hebben alles te danken aan die chemische reacties die lang geleden tot de vorming van cellen en DNA hebben geleid, en aan de avontuurlijke vissen die in het Devoon op het land zijn gekropen, om maar twee mijlpalen te vernoemen. We mogen best trots zijn op het parkoers dat we sindsdien hebben afgelegd, als dieren, gewervelden, amnioten, primaten – en als mens. Maar we moeten ook durven toegeven dat we de Aarde en dat leven waar we deel van zijn bewust verwrongen hebben. Eén van de meest voorkomende diersoorten op onze thuisplaneet is de Gallus gallus, voor het overgrote deel van de soort beter bekend als de kip. Die was nochtans voorbestemd tot een kleurrijk (voor de mannetjes dan toch) maar vrij anoniem bestaan in de Zuid-Oost-Aziatische jungle. Het zou meer dan rechtvaardig zijn als we op termijn de natuur op onze planeet opnieuw (veel) meer ruimte zouden geven om zichzelf te zijn, als we andere soorten de kans zouden geven om hun verhaal verder te schrijven. Terwijl wij het onze ook elders verderzetten. Niet alleen als een plan(eet) B, om de onvermijdelijke eindigheid van deze Aarde en dit zonnestelsel voor te blijven, maar als een bewuste keuze „to boldly go where no man has gone before”.

Dat gaat geld kosten, en uiteraard moeten we opletten dat het op een rechtvaardige manier betaald wordt – grotendeels door Musk, bijvoorbeeld, dat lijkt me op dat vlak alleszins een goed idee ! Maar ik vind het echt een stuk van onze roeping, ons imperatief. Een stelling overigens die ook al werd verdedigd door Barack Obama. Die dus ook vindt dat Musk gelijk heeft. Op dit ene punt dan toch, misschien moet ik dat nog eens herhalen hier.

Mocht u daarbij een grapje of woordspeling met het woord „Lebensraum” voelen opkomen, volg dan mijn voorbeeld en druk die neiging de kop in. Don’t mention the war. Nu het nog kan…

Le grand Nicolas

Le grand Nicolas

Ondertussen is de nieuwe Europese Commissie aan de slag gegaan. De Roemeense Roxana Mînzatu heeft de portefeuille werk en sociaal beleid overgenomen van de Luxemburger Nicolas Schmit. Mogelijk kent u die niet. Dat is eigenlijk vreemd, want volgens het door het Europees Parlement gehanteerde systeem van “Spitzenkandidaten” gingen de Europese verkiezingen in juni in de eerste plaats over de keuze voor een nieuwe commissievoorzitter, en dan met name tussen de kandidaten van de EVP (de Europese christendemocraten en hun bondgenoten), Ursula Von der Leyen, en die van de tweede grootste Europese Partij, S&D (de scoiaaldemomcraten) – en dat was dus de Luxemburgse socialist Nicolas Schmit. Zoals bekend haalde die het niet en zo kreeg Von der Leyen een tweede termijn.

Voor hij Europees commissaris werd was Schmit meer dan tien jaar lang minister van (o.a.) werkgelegenheid in zijn land. Hij nam dus deel aan de EPSCO-ministerraden die de ministers van werk en sociaal beleid samenbrengen. Daar leerde ik hem ook kennen. Von der Leyen zetelde overigens een tijd lang gelijktijdig in die raad, als Duits minister van werk. Schmit vertegenwoordigde niet de grootste Lidstaat, maar sprak altijd met overtuiging en kennis van zaken, waarbij de hem toegemeten spreektijd zelden volstond. Daardoor had hij vaak impact op de besluitvorming. Hij waardeerde ook het werk van de comités die voor EPSCO werken, EMCO en SPC, en als EMCO-voorzitter hielp me dat uiteraard. Naast de vergaderingen spraken we elkaar af en toe – in het Frans, al was dat hoorbaar ook niet zijn moedertaal (maar mijn Duits of Letzeburgs is ook niet optimaal), en dat bleef ook zo tijdens zijn commissariaat.

Tijdens de conferentie van La Hulpe liep er protocollair even iets mis, waardoor ik plots degene was die de commissaris ontving. Van de nood een deugd makend heb ik hem dan gebrieft over de onderhandelingen over de “Verklaring” – niet zo moeilijk, want Schmit had aan een half woord genoeg om inhoudelijk en politiek méé te zijn. De laatste keer dat ik hem sprak, terwijl we beiden aan een ontbijtbuffet stonden, hadden we het over de Belgische politiek. Hij dacht dat het nog wel een tijd ging duren vooraleer er een nieuwe regering zou zijn, ik vermoedde toen dat het tegen half november wel rond zou zijn en dat de Belgische regering er vóór de nieuwe Europese Commissie zou zijn. Hij bleek eens te meer een goed politiek observator…

Als commissaris bouwde Schmit verder op het werk dat Marianne Thyssen had verricht. Vooral de richtlijn over het minimumloon was baanbrekend, maar ook op andere terreinen verzette hij de bakens. De Luxemburgse coalitie, zonder socialisten, besliste uiteindelijk om hem geen nieuw mandaat te geven in de Commissie. Anders had dat zeker met een vice-voorzitterschap gekomen, maar de nationale politiek besliste er anders over. Zo ging begin december voor het eerst in een jaar of 15 een EPSCO-raad door zonder Schmit. Maar de stempel die hij op het werkgelegenheidsbeleid en het sociaal beleid van de EU drukte blijft daar nog wel een tijd opstaan !

Orange is the new black

Orange is the new black

Tientallen miljoenen en mogelijk miljarden mensen, vergissen zich. Ofwel zijn het de honderden miljoenen Amerikanen die voor Donald Trump hebben gestemd, en hem zo opnieuw president van de VS gemaakt hebben. Ze vergissen zich, en zien niet in dat de man een would-be dictator is, een gevaar voor de democratie en de wereldvrede, een bedreiging voor de mensenrechten. Ze zien hem hoogstens als een wat excentrieke vertegenwoordiger van een fundamenteel conservatief wereldbeeld dat ze nu eenmaal aanhangen, als een wat rare belichaming van het andere economische beleid waarvan ze denken dat het beter is voor hun land dan dat van Joe Biden. Voor zover ze niet oprecht fan zijn, natuurlijk. Ofwel zijn wij het die ons vergissen, de niet-Amerikanen die onmogelijk kunnen begrijpen dat na al wat hij gedaan en gezegd heeft Trump kandidaat kan/mag zijn voor eendere welke functie, laat staan opnieuw verkozen werd tot president van het machtigste land ter wereld.

Natuurlijk zullen de twee perspectieven verschillen. Ongetwijfeld kijken wij meer naar de gevolgen van de verkiezing van Trump op het buitenlands beleid en dus zijn impact op de rest van de wereld, terwijl in de VS wellicht eerst ’s mans impact op het binnenlands beleid van tel is. Desalniettemin maken of wij of de meerderheid van de Amerikanen een denkfout. Wellicht dan die waartegen Bill Clinton ons al waarschuwde : “It’s the economy, stupid”. Maar toch, je moet al heel stupid zijn om je economie aan Trump over te laten, toch ?

Het Amerikaanse systeem is toch wel heel ziek als het hiertoe leidt. Dat Kamala Harris niet verkozen wordt, tot daaraan toe, al zag ik in haar alleszins een inspirerende en geschikte leider voor het land. Maar dat er “links” van Trump (dat is dus ergens rechts van Bart De Wever, voor alle duidelijkheid) niemand kon opstaan die wel rationeel denkt en respect heeft voor mensen en democratische instellingen blijft toch wel heel bevreemdend. Iemand als Liz Cheney, om maar iets te zeggen. Dat die dan noodgedwongen campagne moest voeren voor Harris is toch zoiets als De Wever die oproept om voor Calvo te stemmen, bij gebrek aan beter. Dan werkt het systeem niet helemaal. Maar dat wisten de Amerikanen allemaal, het was een gegeven voor hen. En dan toch voor Trump kiezen ?

Uiteraard moet Europa nu de conclusie trekken om zich niet te laten verdelen, voet bij stuk te houden in het handelsbeleid en zich niet te laten intimideren door Elon Musk en diens dienaar Trump, een eigen defensiecapaciteit op te bouwen en Oekraïne niet los te laten. Dat zal heel moeilijk worden, maar het moet. Maar los daarvan blijft de vraag : wie maakt de denkfout ?

Goed voor B(e)iden

Goed voor B(e)iden

Ik denk niet dat het gepland was, maar als de vervanging „in extremis” van president Joe Biden als Democratische presidentskandidaat in de VS een bewuste zet was, dan was het een briljant tactisch manoeuvre. Vice-president Kamala Harris is er meteen in geslaagd om zich als enig alternatief te profileren, iets wat ik niet had verwacht – maar kandidaat Harris in 2024 blijkt plots vele maten sterker dan kandidaat Harris in 2020. Bovendien speelt ze haar sterkste troef met verve uit : ze is een heel normaal persoon, die fris en scherp van geest reageert. En kijk, dat hadden de Republikeinen helemaal niet voorzien. Trump zelf hield er uiteraard geen rekening mee dat iemand vrijwillig het presidentschap zou opgeven – een would-be dictator gaat ervan uit dat iedereen te allen prijze aan de macht wil blijven. De mislukte moordaanslag gaf hem helemaal het gevoel van onkwetsbaarheid. En de keuze van vice-presidentskandidaat J.D. Vance was er ook duidelijk één in het perspectief van een campagne tegen Biden : een jongere kloon van zichzelf die mag doen en zeggen wat hij wil zonder daarop afgerekend te worden, alleen maar omdat hij goed ligt bij de basis.

De verstandige en moedige stap opzij van Biden heeft het hele verhaal veranderd.  Harris is ook zo verstandig geweest van meteen de campagne te focussen op de mogelijke terugkeer naar de Trump-jaren met „We’re nog going back”. En de Democraten zijn ook minder genegeerd om de Trump-techniek van de persoonlijke aanvallen tegen hem te keren : tegenover „crooked Hillary” en „sleepy Joe” (twee aantijgingen zonder veel grond van waarheid) horen we nu ook „weird Donald” en „creepy Vance” (wel terecht – overigens heeft Vance niet echt een voornaam…).

Verkiezingen blijven altijd spannend, de Republikeinse basis sterk en het Amerikaanse kiessysteem onvoorspelbaar en gericht op het uitsluiten van kiezers – vooral uit minderheden. Maar de kaarten lijken toch vrij goed te liggen voor Harris. Hopelijk blijft dat zo, en biedt het vervolgens de gelegenheid aan de Republikeinse partij om zich te bekeren van het geflirt met vrijwel ongefilterd fascisme. Een tweede Trumptermijn zou een gevaar zijn voor de democratie zelf – in de VS en bij uitbreiding in de hele wereld. Zoals de oranje man het zelf heeft gesteld : iedereen moet deze keer voor hem stemmen, daarna is stemmen niet meer nodig.

De verantwoordelijkheid die op de schouders van Kamala Harris rust is niet gering. Gelukkig lijkt ze er klaar voor. En niet dat ze mijn raad nodig heeft, maar Pete Buttigieg zou een uitstekende president zijn.  Ook al omdat zijn afkomst in de EU ligt, met name in onze kleinste Lidstaat. Die met de voorzitter van het Europees Parlement overigens zo al een buitenmaatse impact heeft – het is het mooie eiland absoluut gegund.