Tom Bevers

De frequente bezoeker zou het al opgemerkt moeten hebben : sinds “Verloren Maandag” ziet Essen in Beeld er anders uit. Die dag is geen toeval, want traditioneel trakteert de Heemkundige Kring op die dag de eigen medewerkers met worstenbrood of appelbollen. En de site van Essen in Beeld werd samengevoegd met die van de Heemkundige Kring. Zodat we mee aan de feesttafel zaten.

De site was al een tijdje zo goed als klaar, maar we wilden een meerwaarde bieden met de fusie, en dus hebben we even gewacht totdat ook het register van alle artikels die ooit in De Spycker verschenen online raadpleegbaar kon worden gemaakt. Maar de ondertussen 65.000 foto’s van de Essen in Beeldcollectie bieden wie geïnteresseerd is in het verleden -of het heden- van onze gemeente natuurlijk ook bijzonder veel interessant kijk- en leesplezier.

Zo krijgt het unieke project dat we in 2009 starten geen tweede, maar ondertussen een derde adem. En zo ben ik nu ook een beetje de webbeheerder van de Heemkundige Kring geworden. Op het verlanglijstje staat alvast een archeologische kaart van Essen, met de plaatsen waar Thomas Dekkers en zijn ploeg diepgravend onderzoek (al dan niet letterlijk) hebben verricht.

Hopelijk biedt de gemeenschappelijke site een meerwaarde aan iedereen die er de weg naartoe vindt, via het vertrouwde www.esseninbeeld.be of via het gloednieuwe www.heemhuis.be !

Ik werk in Brussel, maar in tegenstelling tot wat de titel doet vermoeden gaat dit stukje daar niet over. Al was het een surreële ervaring om daar rond te lopen deze week. Het gaat wel degelijk over de échte loopgraven. Die van Wereldoorlog I. En die liggen in Kapellenbos.

Klinkt dat nog surreëler ? Voor mij alvast wel. Tot Bart enkele maanden geleden voorstelde om onze N-VA/PLE-herfstwandeling dáár te houden, had ik er geen flauw benul van dat er op enkele kilometers van hier loopgraven lagen. Met bunkers. En áls ik er al een vermoeden van had, dan ging ik er in elk geval vanuit dat het om relicten uit de Tweede Wereldoorlog ging. Niet dus. Op grondgebied Kapellen liggen kilometers loopgraven. Niet allemaal toegankelijk, maar een deel ervan werd enkele jaren geleden helemaal “bezoekersklaar” gemaakt.

Waarom loopgraven in Kapellen ? Wel, het begin werd gemaakt door het Belgisch leger, dat de neutraliteit van het land in alle richtingen wilde verdedigen. Nadien versterkte de Duitse bezetter de linies, om een geallieerde aanval over Nederland te vermijden. De Duitse bunkers werden met de nodige “Gründlichkeit” gebouwd, zodat ze vandaag nog in vrij goede staat zijn. Gevochten werd er nooit – gelukkig maar.

Ondanks het wat mindere weer bleek de gegidste wandeling doorheen dit honderd jaar geleden aangelegde landschap erg boeiend. Maar ook zonder gids is het loopgravenpad zeker de moeite waard : er is voldoende uitleg voorzien. Het moet niet altijd de Westhoek zijn !

Op 24 april 1965 gaven mijn ouders elkaar hun ja-woord. Dat betekent dus dat ze nu dus hun Gouden Bruiloft mochten vieren. Toch wel een moment om even bij stil te staan, om dankbaar te zijn voor het geluk dat ze samen mochten beleven en misschien ook wel om even (maar niet te lang) te denken aan wat niet heeft mogen zijn.

Dezer dagen komt het vaak voor dat kinderen zélf aanwezig zijn bij de trouw van hun ouders, maar in de Noorderkempen van een halve eeuw geleden was dat op zijn zachtst gezegd niet meteen de gebruikelijke volgorde der dingen. Ik was er toen dus niet bij. Ik herinner me wel nog dat ze hun Koperen Bruiloft vierden. Hier, in wat vandaag mijn woonkamer is, na twaalf en een half jaar samen. Ze kregen ook koperen geschenken, weet ik nog wel. Deurklinken, onder meer. Misschien maar goed dat die trend niet werd doorgetrokken bij de volgende jubilea. Hoewel, als er écht iemand op staat om hier gouden deurklinken te komen aanbrengen, het mág natuurlijk wel.

Zoals ik op de receptie even aanhaalde vind ik het ook wel opmerkelijk dat het huwelijk zélf langer heeft standgehouden dan de gemeente die het voltrokken heeft. Veel langer, want Loenhout, waar ze getrouwd zijn, ging al in 1976 op in Wuustwezel. Zouden onze Essense schepenen zich bij een trouw wel eens afvragen wat het langst zal duren, het huwelijk of het bestaan van ons gemeentebestuur ?

Goud, dus. We hebben het feest gevierd zoals dat hoort. Jammer dat Essen niet meteen een geschikte feestzaal heeft, overigens. Maar het mag gezegd, het Strijboshof bij de zuiderburen is een zeer mooie locatie waar we bovendien hartelijk en erg professioneel werden ontvangen. Ook al hadden mijn broer en ik enkele afwijkende ideeën – ik weet niet of de stokkenvanger van Games@Party eerder al een Gouden Bruiloft bezocht. En we zorgden voor enkele opmerkelijke gasten, al konden Zijne Heiligheid en een aantal van zijn tegenpolen er jammer genoeg alleen op video bij zijn.

Brigitte Quick, die het gemeentebestuur vertegenwoordigde (en dat met veel plezier en bovendien erg goed deed) vertelde dat er de laatste jaren in april en mei veel paren hun 50e huwelijksverjaardag vieren. Het zou wel eens kunnen dat we inderdaad nu het hoogtepunt van de gouden bruiloften beleven : de gezondheid van de generaties nadien liet hen vaak jammer genoeg niet toe om het goud te halen, en de generaties nadien blijven dan weer gemiddeld minder lang samen. Al moet stilaan het dubbele goud haalbaar worden voor wie er zich echt op toelegt : twee huwelijken van 50 dus. Of toch goud en zilver…

Tot slot : Hoek is niet alleen de mooiste wijk van Essen, het is ook een erg aangename en gezellig plaats om te wonen. De buren zorgden voortreffelijk voor een mooie versiering aan het huis en samen met de Hoekse fietsers zorgden ze mee voor een mooie feestdag. Waarvoor mijn dank.

Dank ook aan iedereen die de dag mee tot een erg mooie herinnering maakte voor onze familie.

KSJ-KSA-VKSJ wordt KSA. Eindelijk, hoor ik hier nu te schrijven. Al zal dat misschien de huidige leiding van KSJ Essen verbazen. En wellicht ook sommige mede-oud-leid(st)ers van diezelfde jeugdbeweging.

Ik was leider van KSJ Essen van 1991 tot 1998. Moest dit toen beslist zijn, ik zou verbijsterd zijn geweest. Nauwelijks tien jaar voordien was KSA Essen KSJ Essen geworden. Bij de nationale fusie van KSA (jongens) VKSJ (meisjes) in 1978 was immers afgesproken dat gemengde groepen de naam KSJ zouden dragen. En de nationale koepel zelf vervelde geleidelijk van KSA-VKSJ naar KSA-VKSJ-KSJ en dan naar KSJ-KSA-VKSJ. Onuitspreekbaar lang, maar de vlag dekte de lading. En ze stond ook wel symbool voor de complexe structuur en de erg uiteenlopende visies waarmee de geschiedenis de beweging had opgezadeld.

Ik verliet KSJ Essen in 1998, en werd actief bij KSJ Antwerpen-Brabant. Één van de vijf of zes provinciale werkkringen binnen KSJ-KSA-VKSJ. Die ondanks de naam „KSJ” ook groepen overkoepelde die de KSA- of VKSJ-vlag gebruikten. Met „donkerblauwe” en „lichtblauwe” groepen, afhankelijk van de uniformkeuze die ze maakten. En met sterke tradities. Toen de toenmalige nationale proost, in een wanhopige poging om de lopende „operatie-eenheid” te redden, een brief schreef met het voorstel om de beweging (wat we hadden het vaak over „de beweging” om het tienletterwoord niet te moeten gebruiken) één naam te geven, en dan wel KSA, reageerden we met ongeloof en verbijstering. Over één naam kon gepraat worden, maar die zou dan KSJ moeten zijn. En eigenlijk wisten we dat ook daarvoor bij onszelf geen draagvlak was. En de proost… die moest al snel de handdoek (stola) in de ring werpen.

Na enkele jaren ruilde ik mijn provinciale engagement voor het voorzitterschap van de Raad van Bestuur van KSJ-KSA-VKSJ Landelijk Verbond. Ik herinner me dat we op de allerlaatste vergadering van het toenmalige „coordinatieteam” met de financiële en pedagogische voorzitters tot het besluit kwamen dat de beweging één naam nodig had. Ik geloofde zelf toen in een nieuwe, nog niet bestaande naam, en in een lange overgangsperiode.

Na vier jaar voorzitterschap verliet ik KSJ-KSA-VKSJ, maar enkele jaren later werd ik gevraagd voor een raad van wijzen, in het kader van alweer een „operatie-eenheid”. Opnieuw hadden we het over één naam, en één uniform – zeker bij dat laatste waren we op een bepaald ogenblik zelf erg dichtbij. De naam „KSA” had ondertussen ook bij mij wat krediet verworven. Het was nu eenmaal voor velen de meest bekende naam die „we” hadden. De grenzen tussen KSA, KSJ en VKSJ-groepen waren ook al lang niet meer duidelijk, met gemengde KSA-groepen en KSJ-groepen voor alleen meisjes. Bijvoorbeeld.

Nog eens 5 jaar later is de kogel nu dus door de kerk. Daarmee wordt de onvoltooide fusie na 37 jaar eindelijk afgerond. En zoals de beweging terecht opmerkt klinkt KSA ook gewoon anders dan KLJ of KAJ. Het is dus een „sterk merk”, in de woorden van KSJ-KSA-VKSJ. Succes heeft vele vaders, maar voor zover ik de beweging ken, is dit ongetwijfeld ook de kroon op het werk voor proost Dirk. Het is hem méér dan gegund. En misschien vindt zijn voorganger, die te vroeg gelijk had, hier ook nog wel voldoening in.

En zo zal KSJ Heidebloempje Essen na 34 jaar wellicht terug KSA Heidebloempje Essen worden. Met donkerblauwe hemden. Het klinkt helemaal perfect, vind ik. Ik hoop dat iedereen in de logica kan meestappen. Ik kan getuigen dat er echt wel over werd nagedacht, en dat dit het resultaat is van een lange evolutie.

Ik word dus oud-KSA-leider. Eens KSA’er, altijd KSA’er.

Voorlopig gaan we nog even door
Op het lichtend pad, het verkeerde spoor
Mensen als ik vind je overal
Op de arbeidsmarkt, in dit tranendal

En sterren komen, sterren gaan
Alleen Elvis blijft bestaan
Mia heeft nooit afgezien
Ze vraagt: kun jij nog dromen?

In 1993 stond Gorki op het Ambiorexfestival. De dag na het KSJ-kamp, de dag na het overlijden van Koning Boudewijn ook. Rudi zette de foto van dat optreden vandaag op Essen in Beeld. De zon scheen hard, de toekomst lag voor ons.

De Vos schreef mee de soundtrack van mijn jeugd. Een tekstregel uit zijn zeer tijdloze “Mia” haalde mijn eindverhandeling aan de Universiteit Antwerpen en bleek ook een goede “voorspeller” voor mijn latere carrière. Het lied blijft één van de mooiste in het Nederlands – het blijkt ook erg moeilijk om het geloofwaardig te coveren, want verbonden met de unieke stem van De Vos. In zijn versie bezorgt het me altijd een beetje kippenvel, en dat is maar voor drie of vier liedjes in mijn eigen taal weggelegd.

Sterren komen, sterren gaan. Maar sommige gaan te vroeg.

De Nacht van de Essense Jeugd in een wat te koude zaal Rex bracht gisteren opnieuw de Essense jeugdbewegingen bijeen. Het goede idee om aan de gemeenteraadsleden te vragen om een handje toe te steken en zo de jeugdwerkers zelf niet opnieuw ook daarmee te belasten, leidde ertoe dat ik met Robin de bonnenverkoop in goede banen mocht leiden. Met veel plezier.

Jasper Van Landeghem leidde de finale van de “Battle der Essense Jeugdverenigingen”. KLJ Hoek ging verdiend met de overwinning lopen. Een mooi bewijs van de veerkracht van die beweging, die het niet altijd even gemakkelijk heeft – en ook van de wijk waarin ze actief is.

Jasper zelf won ook het “Gouden Ei“, de prijs voor verdienstelijk jeugdwerk, zoals we die met de Jeugdraad in 1996 in het leven hebben geroepen. Een meer dan terecht “Ei” voor hem – waarop ik ook zelf een beetje trots ben, meer als oud-KSJ’er dan als N-VA/PLE’er overigens.

Zelf was ik ook genomineerd – hopelijk meer op basis van mijn “cv” in het jeugdwerk dan op grond van wat ik het laatste jaar heb “gepresteerd”, want dat is redelijk beperkt. En de Ronde van Essen won het Ei al in 2009. Ik denk overigens dat de Jeugdraad zich eens moet buigen over het proces van nominatie en verkiezing. Ik zou minstens één van beide meer gestructureerd laten verlopen : ik denk dat de Jeugdraad zelf ofwel uit de nominaties degenen moet selecteren die echt in aanmerking komen voor een Ei, ofwel na de open nominatie een jury aan het werk moet zetten om de winnaar te kiezen. Zonder aanpassing dreigt er vroeg of laat een Koekoeksei uit het gouden nest te vallen…